Сүрлем: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Automated import of articles |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[File:Skiveslåmaskin.jpg|thumb|left|Сүрлем]]
'''Сүрлем''' – ауа жібермей [[Консервация|консервілеу]] арқылы дайындалатын, ұзақ уақыт сақтау үшін ашытылған шырынды [[жемшөп]]. Сүрлемге салынатын [[балауса|балауса]] түріне қарай [[жүгері]], [[күнбағыс]], [[сұлы]], [[сиыржоңышқа]] cүрлемі деп бөлінеді. Құрамында [[каротин]], С [[дәрумен|дәрумені]], аздаған мөлшерде суда еритін [[қант]], органикалық – [[сүт]] (2%-ға дейін) және сірке (0,6%-ға дейін) қышқылдары, кейбір түрлерінде пропион, [[ВАЛЕРИАН ҚЫШҚЫЛЫ|валериан]], т.б. қышқылдары кездеседі. Сүрлемді дайындау және сақтау технологиясы бұзылған жағдайда май қышқылы пайда болады. Сүрлемнің құрамында қышқылдардың болуы малдың ас қорыту органдарының қызметін жақсартады, ішек-қарын сөлі көбірек бөлінеді, азық жақсы қорытылады. Сүрлемде пішенге қарағанда қоректік заттар өте көп, каротин толық сақталады. Оның құнарлылығы [[Өсімдіктер|өсімдіктің]] түріне, жинау мерзіміне, оны дайындау және сақтау әдістеріне байланысты. Өнімділігі жоғары сүрлем алу үшін жүгері дәнінің балауыздана-сүттеніп піскен кезінде, күнбағысты гүлдей бастағанда, сиыржоңышқа-сұлы және бұршақ-сұлы қоспаларын бұршақтары пайда болғанда, шабындық шөптерін масақтануы басталғанда, [[КӨП ЖЫЛДЫҚ ШӨПТЕР|көпжылдық шөптердің]] көшетінен шөпті масақтана бастағаннан гүлдегенге дейін, бөрібұршақты сүттеніп піскен кезінде жинайды. 100 кг күнбағыс сүрлемінде 16 азықтық өлшем және 1,4 кг қорытылатын протеин, сәйкесінше жүгері сүрлемінде 20 және 1,4 кг; жоңышқа сүрлемінде 18 және 2,9 кг болады. С-нің түсі ашық қоңыр, сарғыш келеді. Қатты күйген сүрлемнің түсі қара қоңыр болады. Ашытылған [[капуста|капустаның]], тұздалған көкөністің, бұзылған кезде – бұзылған балықтың, қидың иісі болады. Ылғалдылығы 60% болатын сүрлемнің қышқылдығы (рН) 4,0 – 4,2. С. ауыл шаруашылығы [[мал|малдарының]] барлық түріне беріледі. Бордақылайтын және сүтті сиырлардың азық рационының 50%-ын сүрлем құрайды. Сапалы сүрлем әзірлеу үшін балаусаны дер кезінде сүрлем қоймасына жеткізіп, тығыздап салады да, үстін ауа, су өтпейтіндей етіп жабады. сүрлемнің ішкі қабатының температурасы 30 – 35 <sup>о</sup>С-тан аспау керек.
== Пайдаланған әдебиет ==
[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 8 том
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат:С]]
| |||