'''Ксантиппа''' ({{lang-gr|Ξανθίππη}}) — грек [[философ|пәлсапашысы]] [[Сократ]]тың әйелі. Ол өзінің нашар мінезімен әйгілі. Оның есімі ұрысқақ әйелдердің жалпы есімесімі ретінде қолданылады.
==Некесі==
==Сократпен некесі==
Сократ, басқа [[гректер]] секілді, шаңырақұрпақтар құрып, өзін ұрпақтарменарқылы мәңгі есте қалдыруқалу үшін үйленді. ОлОның бұндайбұл азаматтық міндетті қашан орындағаны белгісіз, бірақ,. бәлкімБәлкім, ол бұны орындауғаүйленуге онша асыққан жоқасықпады және бұл оқиға данышпанға 40 жас толғанда, яғни 20-шы жылдары, «Архидам соғысы» атты Пелепоннес соғысының бірінші кезеңі аяқталған кезінде болды. Оның әйелі Ксантиппа есімді қыз. Ол данышпаннан үш бала сүйді: Лампрокл, Софрониск және Менексен.
Сол кездегі [[Грекия]]да тұңғыш перзенттіперзенттің атыатын әйгілі атасының атымен атау салты болды. СократтыңБәлкім, атасынафиндық Софронискқоғамда депКсантиппаның атағанотбасысы едіСократтің (оныңотбасысына атыменқарағанда Сократтыңықпалдырақ екінші ұлы аталды)болғандықтан, сондықтан Сократтың тұңғыш перзенті Лампроклперзент Ксантиппа әкеніңәкесінің атымен аталдыЛампрокл жәнедеп афиндық қоғамда Ксантиппаның отбасысы Сократтікіне қарағанда көрнектірек болған деген болжам айтуға боладыаталды. Ксантиппаның көрнектіықпалды шығу тегін оның есімі де дәлелдейді: ξανθός «ханфосксанфос» (жирен, күрең) және ἵππος «иппос» (жылқы). Ἳππος «иппос» түбірі грек [[ақсүйек]]тердіңтерінің есімдерінде көп кездеседі. Ксантиппа мен Сократ арасында үлкен жастықжас айырмашылықайырмашылығы болу керек (шамамен 40 жыл). [[Платон]]ның айтуынша, Сократ өлім жазасына кесілген кезде оның үлкен баласы Лампрокл әлі жасөспірім, ал қалған екеуіекі баласы әлі кішкентай балалар еді. Сократтың өзіне сол кездеөзі 70 жасжаста болатын. Сократ
Сократтың қанша рет үйленгенінеүйленгені байланыстыжайлы әртүрлі пікірлер әртүрліайтылды. Платон мен [[Ксенофонт]] тек Ксантиппаны ғана атайды. Платонға сәйкес, Ксантиппа сәбиқолдағы баласын қолына алып,сәбимен түрмедегі күйеуіне келіп жүретінкелген, кейін оның өлімін жоқтаған да сол болатын. Мирто есімді тағы бір әйеләйелдің Сократтың әйелізайыбы болғаны белгісізбеймәлім. Ол әйелді СократтыСократтың әйелі ретінде оны тек [[Лаэрттік Диоген]] мен [[Плутарх]] атап өтті (оғанДиогенге сәйкес, Мирто — Сократтың бәйбішесібәйбіше, ал Ксантиппа — тоқалытоқал) мен [[Плутарх]] қана атап өтті. Сол кездегі қосәйелділіктің заңды екенінің дәлелі осы: Пелепоннес соғысы және үрейлі оба ауруы [[Афина]]ны ойран етті, сондықтан афиндықтар қала халқының санын қайта толықтырып, ойранды жеңу үшін қала азаматтарына екі әйел алуға рұқсат ететін заң шығарды. Сонымен біргеСондақ-ай, тоқалдантоқал туғанбалалары балалармен бәйбішеденбәйбіше туған балаларменбалаларының құқықтары тең болуы керек едіболды. МемлекеттіңЕлдің берекесінеигілігі орайүшін қызмет етіп, дұрыс үлгіғибрат көрсету мақсатымен Сократ бұндай айрықша әрі қажетті заңға бойсұнып, кедей болған бір жесір әйелді өзіне тоқал етіп алды. Бұндай шешімнің шын немесе өтірік болғаны белгісіз. Плутархқа сәйкес, Сократ Ксантиппаға үйленсе де, кедей болған бір жесір әйелге көмектесіп жүретін — бұдан біз оның оған үйленгені жайлы болжам айта аламыз<ref>[http://www.newwoman.ru/thwoman9.html Ксантиппа, Сократтың әйелі]</ref>.
