{{Қорық аймақ | name =АУКСИНДЕР | image =Сурак.jpg|200px | caption =| location = [[Қазақстан]]| area = | established =| governing_body = | world_heritage_site =| website =}} '''Ауксиндер ''' (грек. auxano – өсемін) – өсімдік [[клетка|клеткаларында]]ларында түзілетін [[физиология|физиологиялық]]лық маңызы зор, өсу процестеріне демеу болатын өсімдіктер [[гормон|гормондары]]дары, индол туындылары. А. жасанды және табиғи жолмен түзіледі. Жасанды А. – өсімдік өсіру тәжірибесінде қолданылатын [[кристал|кристалды]]ды заттардан ([[мыс]]., [[индолил]] май [[қышқыл|қышқылы]]ы, нафтил-сірке қышқылы, т.б.) алынады. Табиғи А. барлық жоғ. және төм. сатыдағы өсімдіктердің көпшілігінде, сондай-ақ [[бактерия]]ларда түзіледі. Олар өсіп келе жатқан өркендердің ұштарында, тұқымда, тұқымжарнақта пайда болып, клеткалардың созылуын, сабақтың, [[жапырақ|жапырақтардың]]тардың, [[тамыр]] кесінділерінің өсуін, олардың иілгіштік қасиеттерінің пайда болуын тудырады, қалемшелердің тамырлану қарқынын тездетеді. А. әсерінен қышқылданған [[клетка]] қабығы жұмсарып, оның құрамындағы [[целлюлоза]] және пектиндік [[полимер|полимерлері]]лері үзіліп, қасиеті өзгереді. Бұл ішкі (тургорлық) қысымның әсерінен өсіп келе жатқан клетканың созылуын жеңілдетеді. А. қоректік ортада өскен өсімдік ұлпасында (каллус) және қалемшелерде қосалқы тамырлардың пайда болуына ықпал ететіндіктен көбеюі жеделдейді. А. мен өсімдік гормондары ([[цитокинин|цитокининдердің]]дердің) біріккен үйлесімді әсері жасанды ортада өскен клетка [[ұлпа|ұлпаларының]]ларының жіктелуін және тамыр түзілуін қамтамасыз етеді. А. ш-нда А. қалемшелерді тамырландыру, түйіндер мен [[жеміс|жемістердің]]тердің ерте үзіліп түспеуі үшін және [[гербицид]] ретінде қолданылады. [[Санат:Қазақстан табиғаты]]
