12:26, 2011 ж. маусымның 16 кезіндегі нұсқа өңдеу Nursultan nur (талқылау \| үлесі) 206 edits Жаңа бетте: '''Ордабасы Жиыны''' Ордабасы құрылтайы – халық өкілдерінің [[Ордабасы тауы\|Ордабасы тауындағы]...		01:42, 2011 ж. маусымның 17 кезіндегі нұсқа өңдеу жоққа шығару Аягөз Загиева (талқылау \| үлесі) 347 edits Өңдеу түйіні жоқ Жаңарақ өңдеме →
1-жол: [[File:Portrait of Tole bi.jpg\|thumb\|Төле би; Ордабасы төбесінде Төле би,Әйтеке би,Қазыбек би ескерткіші салынған]] '''Ордабасы Жиыны''' [[Ордабасы құрылтайы]] – халық өкілдерінің [[Ордабасы тауы\|Ордабасы тауындағы]] тарихи басқосуы. 1726 ж. көктемде, үш жыл бұрын қазақ жеріне баса-көктей кіріп, бейбіт жатқан елді қырып-жойып, қасіретті «[[Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама]]» апатына душар еткен [[Жоңғар шапқыншылығы\|Жоңғар шапқыншыларына]] қарсы азаттық жорығына біртұтас ел болып аттануға шақырған ұлы халық жиыны. Бұл жиынға оны ұйымдастырушы және бастаушы қазақ жүздерінің ақылман билері – [[Төле би]], [[Қазыбек би]], [[Ақсуат]] шешенмен бірге елдің батыс шегін сыртқы жаулардан қорғауда даңқы шыққан Кіші жүздің ханы [[Әбілхайыр]] бастаған [[Есет батыр]], [[ер Тайлақ]], [[Бөгенбай]], [[Қабанбай]], [[Саңырық]], [[Қойгелді]], [[Қарабатыр]], [[Өтеген]], [[Тоғанас]], [[Есіркеп]], т.б. қолбасылар бастаған жалпы есебі жиырма мыңдай халық жасағы қатысқан. Бұл жиын қазақ елі тарихындағы аса ауыр сын кезінде халықтың рухын көтеріп, ұлттық намыстың отын жаққан, жүрекке жігер, бойға қуат беріп, алдағы ұлы шайқастарға біртұтас ел болып аттанудың тағдырын шешкен аса маңызды оқиға болды. Осы жиын біріккен қазақ жасақтарының Бас қолбасшысы етіп [[Әбілхайыр хан\|Әбілхайыр ханды]] сайлады. Жиын соңында өткен әскери кеңесте елді азат етудің жоба-жоспары белгіленді. 1728 ж. [[Бұланты өзені\|Бұланты өзенінде]] басталған, [[Қаратау]] қамалдары мен [[Аңырақай]] даласында өткен жеңісті жорықтардың негізі осы жиында жасалды. Бұл ұлы оқиға 1993 ж. 28 мамырда тәуелсіз Қазақстан Республикасының Президенті [[Назарбаев, Нұрсұлтан Әбішұлы\|Н.Назарбаевтың]], көршілес [[Өзбек]], [[Қырғыз]] елдерінің Президенттері И.Каримовтың, ауылы [[Ақаев, Асқар\|Ақаевтың]] қатысуымен [[Ордабасы тауы\|Ордабасы тауындағы]] халық жиынында салтанатпен атап өтілді. '''Ордабасы жиыны, Ордабасы құрылтайы''' – ''1726 жылы'' Қазақтың үш жүзі өкілдерінің [[Бадам өзені]] бойы [[Ордабасы тауы]]ндағы тарихи бас қосуы. ''18 ғасырдың басында'' қазақ жеріне баса-көктей кіріп, бейбіт елді қырып-жойып, қасіретті '''''“Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама”''''' апатына душар еткен жоңғар басқыншылығына қарсы күрес ұйымдастыруға арналған халық құрылтайына [[Әбілқайыр]], [[Әбілмәмбет]], [[Сәмеке]], [[Жолбарыс хандар]] мен [[Төле би, Қазыбек би]] бастаған әр рудың билері, даңқы шыққан қолбасшылары мен батырлары қатысты. Онда жоңғар басқыншылығына қарсы бүкілхалықтық тойтарыс беруді ұйымдастыру және қазақ жасағының қолбасшысын сайлау туралы мәселе қаралды. Ордабасы жиынында Әбілқайыр хан бас қолбасшы болып тағайындалды. Жиынға қатысушылар өз қимылдарын үйлестіріп отыруға, жауға біріккен майдан құрып аттануға ант берді және алдағы елді азат ету үшін жүргізілетін шайқастардың жоспарын жасады. Осы жолғы қазақтың [[үш жүз]]інің тізе біріктіріп, бас қосқан іс-қимылдарының нәтижесінде қазақ халқы ''1727 жылы'' жоңғарлармен болған [[Бұланты-Білеуті шайқасы]] мен ''1729 – 1730 жылдардағы'' Аңырақай шайқастарында жеңіске жетті. Қазіргі кезде осы тарихи жиынның белгісі ретінде '''''Ордабасы төбесінде''''' қазақ халқының тәуелсіздігі мен бостандығы үшін көп еңбек сіңірген атақты [[үш би]]ге ескерткіш орнатылған. <ref>Қазақ Энциклопедиясы, VII- том; Тынышбаев М., История казахского народа, А., 1993; Қозыбаев М., Тарихи зерде, 1-т., А., 1998; Қазақстан тарихы, 3-т., А., 2002.</ref> ~~==Сілтемелер==~~ == Пайдаланған әдебиет== ~~"Оңтүстік Қазақстан Энциклопедиясы"~~ <references/> {{stub}} {{wikify}} [[Санат: Тарих]]

Ордабасы құрылтайы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық