Адольф Янушкевич: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Янушкевич Адольф''' (1803, [[Минск губ.губурниясы]] [[Несвиж]] қ.қаласы – [[1857]] жылы, сонда) – [[поляк]] халқының көрнекті [[демократ]] - [[революционер|революционері]], көсемсөзші. Ақсүйектер отбасында туған. [[Вильно]] ун-тініңуниверситетінің [[филология]] ф-тінефакультетіне оқуға түсіп (1821 жылы), ақын [[А.Мицкевич|А.Мицкевичтің]] басқаруымен құрылған студенттердің “Жасылдар”“[[Жасылдар]]” атты ұлт - азаттық қозғалысын жақтайтын жасырын ұйымына мүше болған. Кейіннен [[Подолия]] қ-ндақаласында [[мұғалім]], қалалық [[сейм|сеймге]] [[депутат]] болды. 1830 ж.жылы [[поляк|поляктардың]] ұлт - азаттық көтерілісіне белсене араласты. Сол көтерілістердің бірінде ол жеті рет жараланып, қолға түсті. 1831 ж.жылы [[Брест]], [[Мәскеу]] арқылы [[Вятка|Вяткаға]] жіберілді. [[Вятка|Вяткадан]] [[Киев|Киевке]] әкелініп, 1832 ж. 4 наурызда әскери [[сот]] үкімімен [[ақсүйек]] атағынан айырылып, 25 жылға [[Сібір|Сібірге]] жер аударылды. Я.Янушкевич айдаудың алғашқы 12 жылын [[Сібір|Сібірде]] өткізді. Кейіннен [[Тобыл|Тобылда]], [[Есіл|Есілде]] тұрды. Мұнда ол өзі секілді айдауда жүрген отандасы, белгілі [[ақын]] [[Г.Зелинский|Г.Зелинскиймен]] кездесіп, етене араласты. Осының нәтижесінде [[Зелинский|Зелинскийдің]] қазақ елі туралы “Қазақ”“[[Қазақ]]” және “Дала”“[[Дала]]” атты дастандарының тууына ықпал етті. 1841 ж.жылы [Омбы|[Омбыдағы]] шекаралық басқармаға ауысуға рұқсат алды. Іс қағаздарын тіркеуші қызметін атқара жүріп, 1843 жылдан бастап қазақ даласына дүркін - дүркін сапарға шығатын [[экспедиция|экспедициялар]] құрамына енгізілді. Осы сапарларда көргендері мен білгендерін күнделігіне түсіріп, [[Польша|Польшадағы]] туыстарына хат арқылы жолдап отырды. Оны, әсіресе, [[қазақ]] елінің [[меймандос|меймандостығы]], әдет - ғұрпы, тілі, салт - санасы, ақындық, шешендік өнерлері қатты қызықтырды. Қазақтың сол кездегі толағай тұлғалары үйсін [[Мәуке би]], аға сұлтан [[Құнанбай Өскенбайұлы]], сұлтан [[Барақ]], ақындар [[Жанақ]] пен [[Орынбай]] жөнінде естелік, пікірлері аса құнды. Я.Янушкевич қайтыс болғаннан кейін, [[Франция|Францияға]] қоныс аударған туыстары оны мәңгі есте қалдыру мақсатымен күнделіктері мен хаттарын “Адольф Янушкевичтің өмірі” деген атпен кітап етіп 1861 ж.жылы [[Париж]] қ-ндақаласында, кейіннен 1875 ж.жжылы [[Берлин]] қ-ндақаласында бастырып шығарды. [[Қазақстан|Қазақстанда]] Я-тіңЯнушкевичтің кітабы “Дневники и письма из поездки по казахским степям” деген атпен 1966 ж.жылы [[Алматы|Алматыда]] орыс тілінде, 1979 ж.жылы [[қазақ]] тілінде басылып шықты. 2003 ж.жылы Я-тіңЯнушкевичтің туғанына 200 жыл толуына орай оның кітабы [[Астана|Астанада]] “Қазақ даласындағы сапардың жазбалары” деген атпен екінші рет қазақша аударымда басылым көрді. Сол жылы Я.Янушкевич атына [[пошта]] [[марка|маркасы]] шығарылды. [[Астана]], [[Семей]] және [[Аягөз]] қалаларындағы көшелерге Я.Янушкевич аты берілген.