Балтық теңізі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Балтық теңізі''', (кейінгі латынша mare Baltіcum, ертедегі атауы [[Варяг]] теңізі) — [[Атлант мұхиты]]ның [[Еуропа]]ға еніп жатқан теңізі. Ол [[Швеция]], [[Финляндия]], [[Ресей]], [[Эстония]], [[Латвия]], [[Литва]], [[Польша]], [[Германия]] және [[Дания]] мемлекеттері жерлерімен шектеседі. Атлант мұхитымен [[Дания]] [[бұғаз]]ы арқылы жалғасады. [[Теңіз]] құрлықтық қайраңда орналасқан, негізгі бөлігінің тереңдігі 40 — 100 м (ең терең жері 470 м), ауданы 419 мың км² Солтүстік жағасы биік [[жартас]]ты ([[шхер]] және [[фьорд]] типтес), оңтүстік және оңтүстік-шығыс жағасы жайпақ, [[құм]]ды (лагуна типті). Ірі шығанақтары: [[Ботни]], [[Фин]], [[Рига]], [[Куршский]], [[Гданьск]], т.б. Ірі аралдары: [[Аланд]], [[Моонзунд]], [[Борнхольм]], [[Готланд]], [[Эланд]], [[Сааремаа]], [[Хийумаа]], т.б. Теңізге [[Нева]], [[Батыс Двина]] (Даугава), [[Неман]], [[Висла]], [[Одра]] өзендері құяды. Қыста судың жоғағы қабатындағы температурасы 1 — 3°С, жағасында 0°С-тан төмен, жазда 18—20°С. Батыс бөлігіндегі тұздығы 11‰, орталығында 6 — 8‰. [[Ботни]] [[Шығанақ|шығанағының]] солтүстік бөлігі 210 күн, орталық бөлігі 185 күн; [[Рига]] шығанағы 80 — 90 күн, [[Дания]] бұғазы 16 — 45 күн қатып жатады; теңіздің орталық бөлігі қатпайды. [[Жел]] бағытының және ауа қысымының тез өзгеруінен су деңгейі кейде 1,5 — 3 м-ге дейін көтеріледі. Теңіздің тәуліктік толысуы 0,04 — 0,1 м. Балтық теңізінде [[Балтық]] майшабағы, [[камбала]], [[салака]], Атлант майшабағы, теңіз [[алабұға]]сы, Балт трескасы, т.б. тіршілік етеді. Балтық теңізі [[Еділ — Балтық]] су жолы арқылы [[Каспий теңіз]]мен, ал, [[Беломор]] — Балтық каналы арқылы Ақ теңізбен жалғасады. Негізгі порттары: [[Санкт-Петербург]], [[Таллин]], [[Рига]], [[Калининград]], [[Гданьск-Гдыня]], [[Щецин]], [[Росток]] — [[Варнемюнде]], [[Копенгаген]], [[Мальме]], [[Стокгольм]], [[Турку]], [[Хельсинки]].<ref>“Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref>