Қан: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Мәлімет қостым Тег: Mobile edit Mobile web edit |
|||
2-жол:
'''Қан''' ({{lang-el| haemo }};{{lang-la| sanguis }} — қан) — ағзадағы ішкі сұйық ортаның бірі. Ол [[қантамыр]]ларының тұйық жүйесін бойлай ағып, тасымалдау қызметін атқарады. Қан барлық мүшелердің жасушаларына қоректік заттар мен оттегін жеткізеді және тіршілік әрекетінің өнімдерін зәр шығару мүшелеріне тасымалдайды. Организмдегі биологиялық әрекетшіл заттардың гуморальдық реттелу қызметі қанның қатысуымен іске асады. Қан ағзаның инфекциядан қорғаныш реякциясын қамтамасыз етеді.
Қан — ересек адам ағзасында шамамен бес литр қан болады. Қан — ағзадағы дәнекер ұлпасының бір түрі. Оның негізгі бөлігі жасуша аралық сұйық зат — [[қан плазмасы|плазмадан]] құралады. Плазмадан [[қан жасушалары]] — [[эритроцит]]тер мен [[лейкоцит]]тер және қан пластинкалары — [[тромбоцит]]тер болады. Тромбоциттер сүйектің кемік майындағы жасушалардан түзіледі. Олардың жетілуі, қорға жиналып, бұзылуы басқа мүшелерде өтеді. Эритроциттер тасымалдау, лейкоцит фагацитоздау жəне тромбоцит қан ұшуға қатысады.
Плазма негізінде еріген органикалық және бейорганикалық заттары бар судан тұрады. Плазма құрамының өзгеруі ағза үшін өте қауіпті. Қанға үздіксіз көптеген заттардың қосылуына қарамастан, плазманың құрамы өзгермейді. Плазмадаға артық заттар зәр шығару мүшелері арқылы шығарылады: қан өкпеде [[көмір қышқыл газы]]нан, ал бүйректе — судың артық мөлшері мен онда еріген минералды тұздардан арылады.
| |||