Уикипедия:Мақаланы қалай өңдеу керек: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
ш Улжана Кылышбек (т) өңдемелерінен Kasymov соңғы нұсқасына қайтарды Тег: Rollback |
||
1-жол:
{{Анықтама беттері}}
{{shortcut|УП:МӨ}}
== Өңдеу негіздері ==
;Өңдей бастау
:[[МедиаУики]] бетін өңдеу үшін, беттің үстіңгі жағындағы "'''Қайнарын өңдеу'''" сілтемесіне басыңыз. Бұл сізді '''өңдеу бетіне''' әкелу тиіс. Түзету беті ''[[уикимәтін]]ін'' енгізуге арналған мәтін алаңынан тұрады. Уикимәтіні дегеніміз, қысқаша айтқанда, сервер орындайтын <u>өңделуі мүмкін</u> код дерегі болып саналады. Сервер бұл кодты орындап, оқырмандарға арналған тор-бетін жасап шығарады. ''Егер түзету функциясын сынап көргіңіз келсе, бұл жерде емес, [[{{ns:-1}}:MyPage/зертхана|өзіңдің жеке зертханаңыз]] өтіп, көңіліңіз толғанша сынап көріңіз''.
;Енгізгеніңізді түйіндеу
:Өңдеп болғаннан кейін, өңдеу алаңының астындағы кішкене алаңшада енгізген өзгертулеріңізді қысқаша [[Уикипедия:Өңдеу түйіндемесі|түйіндегеніңіз]] жөн болады.
;Алдын ала қарап шығу
:Өңдеп болғаннан кейін, енгізген өзгертулеріңіз қалай көрсетілетінін қарау үшін, сақтау '''алдында''' "Қарап шығу" түймесіне басыңыз. Осылай өңдеу/алдын ала қарап шығу амалын қанағаттандырылғаныңызша қайталап, ең соңында "Сақтау" түймесіне басыңыз. Бұдан кейін өзгертулеріңіз мақала құрамына енгізілуі тиіс.
=== Мәтін форматтау негіздері ===
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"
|-
!Шығатыны
!Енгізгеніңіз
|-
|
Мәтіннің бір бөлігін ''атап көрсеткіңіз''
келсе, екі жағынан апостроф белгісін
қойыңыз. '''Ерекше атап көрсеткіңіз'''
келсе үш апостроф қоясыз. Бес апостроф
қойылған жағдайда '''''оданда ерекше'''''
болып көрсетіледі.
|<pre><nowiki>
Мәтіннің бір бөлігін ''атап көрсеткіңіз''
келсе, екі жағынан апостроф белгісін
қойыңыз. '''Ерекше атап көрсеткіңіз'''
келсе үш апостроф қоясыз. Бес апостроф
қойылған жағдайда '''''оданда ерекше'''''
болып көрсетіледі.
</nowiki></pre>
|-
|
Жаңа параграф бастау
үшін бір жолды бос қалдырыңыз.
|<pre><nowiki>
Жаңа параграф бастау
үшін бір жолды бос қалдырыңыз.
</nowiki></pre>
|-
|
Жаңа параграф бастамастан<br> жаңа
жолға шығуға<br> болады.<br>Бұл
құралды тым көп қолданбауыңызды сұраймыз
|<pre><nowiki>
Жаңа параграф бастамастан<br> жаңа
жолға шығуға<br> болады.<br>Бұл
құралды тым көп қолданбауыңызды сұраймыз
</nowiki></pre>
|-
|
Талқылау беттерінде қалдырған
хабарламаларыңызға "қол қойғаныңыз жөн":
:3 тильда - қолданушы атыңызға тең: [[User:Уикибаев Уикижан|Уикибаев Уикижан]]
::4 тильда - атыңыз және күнмен уақытқа тең: [[User:Уикибаев Уикижан|Уикибаев Уикижан]] 07:46, 27 Қаңтар 2005 (UTC)
:::5 тильда - тек күнмен уақытты көрсетеді: 07:46, 27 Қаңтар 2005 (UTC)
|<pre><nowiki>
Талқылау беттерінде қалдырған
хабарламаларыңызға "қол қойғаныңыз жөн":
:3 тильда - қолданушы атыңызға тең: ~~~
::4 тильда - атыңыз және күнмен уақытқа тең: ~~~~
:::5 тильда - тек күнмен уақытты көрсетеді: ~~~~~
</nowiki></pre>
|}
=== Жазуыңызды реттеу ===
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"
|-
!Шығатыны
!Енгізгеніңіз
|-
|
<span style="font-size: 150%"><u>Бөлім тақырыбы</u></span>
Мақаланы тақырып-тақырыбымен бірнеше секцияға
бөлу арқылы, жазуыңызды реттеуге болады.
Уики жабдықтамасы автоматтық түрде бұлардан
[[Help:мазмұн кестесі|мазмұн кестесін]] құрады.
<span style="font-size: 125%"><b>Тақырыпша</b></span>
Екі жақтан теңдік белгісін қою арқылы
2ші, 3ші т.б. дәрежелі секцияларды ашасыз
<b>Кішірек тақырыпша</b>
Дәрежелерді рет ретімен жазыңыз. 2ші дәрежелі
тақырыптан 4ші дәрежіліге секірмейік.
Бастағанда, 2ші дәрежелі тақырыптан бастаңыз.
1ші дәрежелі тақырыптар ашпаңыз
|<pre><nowiki>
== Бөлім тақырыбы ==
Мақаланы тақырып-тақырыбымен бірнеше секцияға
бөлу арқылы, жазуыңызды реттеуге болады.
Уики жабдықтамасы автоматтық түрде бұлардан
[[Help:мазмүн кестесі|мазмүн кестесін]] құрады.
=== Тақырыпша ===
Екі жақтан теңдік белгісін қою арқылы
2ші, 3ші т.б. дәрежелі секцияларды ашасыз
==== Кішірек тақырыпша ====
Дәрежелерді рет ретімен жазыңыз. 2ші дәрежелі
тақырыптан 4ші дәрежіліге секірмейік.
Бастағанда, 2ші дәрежелі тақырыптан бастаңыз.
1ші дәрежелі тақырыптар ашпаңыз
</nowiki></pre>
|-
|
* ''Нөмірсіз [[Help:Тізім|тізім]]'' құру тәсілі:
** Әр жолды жұлдызшамен бастаңыз.
*** Жұлдызша санын көбейту арқылы тізімге
тереңірек енесіз.
*Қызыл жол
*тізімнің аяғын
білдіреді.
*Әрине қайта бастай аласыз.
|<pre><nowiki>
* ''Нөмірсіз тізім'' құру тәсілі:
** Әр жолды жұлдызшамен бастаңыз.
*** Жұлдызша санын көбейту арқылы тізімге
тереңірек енесіз.
*Қызыл жол
*тізімнің аяғын
білдіреді.
*Әрине қайта бастай аласыз</nowiki></pre>
|-
|
# Нөмірленген тізімдер де бар:
## Бұл - әр жол басында
## реттік саны бар тізімдер
Қызыл жол тізімнің аяғын бідіреді.
#Жаңа тізім 1 санынан басталады.
|<pre><nowiki>
# Нөмірленген тізімдер де бар:
## Бұл - әр жол басында
## реттік саны бар тізімдер
Қызыл жол тізімнің аяғын бідіреді.
#Жаңа тізім 1 санынан басталады.
</nowiki></pre>
|-
|
*Бұған қоса аралас тізім де құра аласыз
*# бір түрді басқа түрге енгізіп
*#* не жолдарды<br>үзе аласыз.
|<pre><nowiki>*Бұған қоса аралас тізім де құра аласыз
*# бір түрді басқа түрге енгізіп
*#* не жолдарды<br>үзе аласыз.
</nowiki></pre>
|-
|
Басқа тізім түрі - '''анықтама тізімдері''':
; сөз : сөздің анықтамасы
; фраза
: фраза анықтамасы
|<pre><nowiki>
Басқа тізім түрі - '''анықтама тізімдері''':
; сөз : сөздің анықтамасы
; фраза
: фраза анықтамасы
</nowiki></pre>
|-
|
:Қос нүкте жаңа жолды білдіреді .
::Екі қос нүкте көбінесе
[[Help:Талқылау беті|талқылау беттерінде]]
қолданылады
|<pre><nowiki>
:Қос нүкте жаңа жолды білдіреді .
::Екі қос нүкте көбінесе
талқылау беттерінде
қолданылады
</nowiki></pre>
|-
|
Мәтінді бөлектеу үшін көлденең сызық өте
пайдалы болады.
----
Бірақ бөлімдеуді қолданған кезде
[[Help:Мазмұндама|мазмұн кестесі]] жасалынатын болған соң,
бөлімдеуді қолданайық.
|<pre><nowiki>
Мәтінді бөлектеу үшін көлденең сызық өте
пайдалы болады.
----
Бірақ бөлімдеуді қолданған кезде
мазмұн кестесі жасалынатын болған соң,
бөлімдеуді қолданайық.
</nowiki></pre>
|}
=== Сілтемелер ===
Көптеген жағдайда басқа беттерге шерту арқылы апаратын сілтемелер жасағыңыз келер.
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"
|-
!Көрсетілетіні
!Енгізгеніңіз
|-
|
Мынау [[велосипед]] деген бетке апаратын
сілтеме боп табылады.
[[Велосипед]]тер деп те жазсаңыз
да болады.
|<pre><nowiki>
Мынау [[велосипед]] деген бетке апаратын
сілтеме боп табылады.
[[Велосипед]]тер деп те жазсаңыз
да болады.
</nowiki></pre>
|-
|
Сілтемені тырнақшаға алсаңыз да
болады.
Мысалы: "[[Менің Қазақстаным (әнұран)]]".
|<pre><nowiki>
Сілтемені тырнақшаға алсаңыз да
болады.
Мысалы: "[[Менің Қазақстаным (әнұран)]]".
</nowiki></pre>
|-
|
Мақаланың бірінші әрібі әрдайым
бас әріпке аударылып отырады.
Сондықтан [[қазақстан]] мен [[Қазақстан]]
бір бетке сілтейді.
Екінші қаріптен бастап әріптің үлкен-кішілігі
айырыла бастайды.
|<pre><nowiki>
Мақаланың бірінші әрібі әрдайым
бас әріпке аударылып отырады.
Сондықтан [[қазақстан]] мен [[Қазақстан]]
бір бетке сілтейді.
Екінші қаріптен бастап әріптің үлкен-кішілігі
айырыла бастайды.
</nowiki></pre>
|-
|
[[Алматы ауа-райы]] - бұл бет жобада әлі жоқ.
Дегенмен сілтемеге нұқу арқылы бетті бастауыңыз
болады (тек бұл жағдайда бастамауыңызды сұраймыз).
|<pre><nowiki>
[[Алматы ауа-райы]] - бұл бет жобада әлі жоқ.
Дегенмен сілтемеге нұқу арқылы бетті бастауыңыз
болады (тек бұл жағдайда бастамауыңызды сұраймыз).
</nowiki></pre>
|-
|
Бет бөлімінің атауын қолданып, сол
бөлімге апаратын сілтеме жасай аласыз:
*[[Ақтөбе облысы#Халқы]].
Егер бірдей атты бөлімдер бірнешеу болса,
сілтемеге реттік санын қосу арқылы, керектісіне
апарттырасыз. [[#Мысал бөлім 3]] сілтемесі
"Мысал бөлім" сілтемелердің үшіншісіне
апарады.
|<pre><nowiki>
Бет бөлімінің атауын қолданып, сол
бөлімге апаратын сілтеме жасай аласыз:
*[[Ақтөбе облысы#Халқы]].
Егер бірдей атты бөлімдер бірнешеу болса,
сілтемеге реттік санын қосу арқылы, керектісіне
апарттырасыз. [[#Мысал бөлім 3]] сілтемесі
"Мысал бөлім" сілтемелердің үшіншісіне
апарады.
</nowiki></pre>
|-
|
[[Help:Таяқшалы сілтеме|Таяқшалы сілтемені]]
пайдалану арқылы, көрсетілетін сілтеме атауынан
өзгеше атаулы бетке сілтей аласыз.
Бұл үшін бірінші сілтеме нысанасын енгізіп,
содан кейін таяқша "|" белгісін қойып,
содан кейін сілтеме атауын енгізіңіз.
*[[Қазақстан қалалары|Қазақстанда бар қалалар]]
*[[Уикипедия:Сілтемелер|Сілтемелер туралы]]
|<pre><nowiki>
[[Help:Таяқшалы сілтеме|Таяқшалы сілтемені]]
пайдалану арқылы, көрсетілетін сілтеме атауынан
өзгеше атаулы бетке сілтей аласыз.
Бұл үшін бірінші сілтеме нысанасын енгізіп,
содан кейін таяқша "|" белгісін қойып,
содан кейін сілтеме атауын енгізіңіз.
*[[Қазақстан қалалары|Қазақстанда бар қалалар]]
*[[Уикипедия:Сілтемелер|Сілтемелер туралы]]
</nowiki></pre>
|-
|
Жобаға кірмейтін тор бетіне сілтеген
жағдайда, сыртқы сілтемелер қолданылады.
Бұл үшін тек беттің URL-ін тергеніңіз жеткілікті:
http://www.example.kz
Қаласаңыз сілтемеге атауын беруіңіз болады:
[http://www.example.kz Мысал бет]
Не бос атаулы сілтеме жасай аласыз:
[http://www.example.kz]
|
<pre><nowiki>
Жобаға кірмейтін тор бетіне сілтеген
жағдайда, сыртқы сілтемелер қолданылады.
Бұл үшін тек беттің URL-ін тергеніңіз жеткілікті:
http://www.example.kz
Қаласаңыз сілтемеге атауын беруіңіз болады:
[http://www.example.kz Мысал бет]
Не бос атаулы сілтеме жасай аласыз:
[http://www.example.kz]
</nowiki></pre>
|-
|
Пайдаланушыны бір беттен
басқаға автоматтық түрде [[Help:Айдату|айдату]]ыңыз
болады.
|<pre><nowiki>
#REDIRECT [[Уикипедия]]
</nowiki></pre>
|-
|
[[Help:Санат|Санат сілтемелері]] көрсетілмесе де,
бетке қосылғанда сол бетті санатқа енгізеді.
Егер санатқа сілтеме жасағыңыз келсе,
қосымша екі нүкте қосыңыз.
[[:Category:Қазақша құжаттама]]
|<pre><nowiki>
[[Help:Санат|Санат сілтемелері]] көрсетілмесе де,
бетке қосылғанда сол бетті санатқа енгізеді.
[[Санат:Қазақша құжаттама]]
Егер санатқа сілтеме жасағыңыз келсе,
қосымша екі нүкте қосыңыз.
[[:Category:Қазақша құжаттама]]
</nowiki></pre>
|-
|
Уики күн-ай сілтемелерін әр қолданушының баптауына
сай қайтадан форматтап береді. Сондықтан келесі үш сілтеме
[[Special:Preferences|баптауларыңыз]]да белгілі бір форматты
қалаған жағдайда сол форматқа сай бірдей боп көрсетіледі:
* [[Желтоқсан 16]], [[1991]]
* [[16 Желтоқсан]] [[1991]]
* [[1991]]-[[12-16]]
|<pre><nowiki>
Уики күн-ай сілтемелерін әр қолданушының баптауына
сай қайтадан форматтап береді. Сондықтан келесі үш сілтеме
[[Special:Preferences|баптауларыңыз]]да белгілі бір форматты
қалаған жағдайда сол форматқа сай бірдей боп көрсетіледі:
* [[Желтоқсан 16]], [[1991]]
* [[16 Желтоқсан]] [[1991]]
* [[1991]]-[[12-16]]
</nowiki></pre>
|}
=== Кодтың күшін жою ===
Келесі пішімдеу тәсілдері енгізген мәтініңізді Уики тарапынан өзгерттірмей, сол түрінде көрсеттіреді.
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"
|-
!Көрсетілетіні
!Енгізгеніңіз
|-
|
<nowiki>
nowiki тегі [[Уики]] кодын елемейді.
Және
қызыл жол мен қатар келетін бос жерлерді
мәтіннен алып тастайды. Дегенмен арнайы
қаріптерді таниды (мысалы: →)
</nowiki>
|<pre>
<nowiki>
nowiki тегі [[Уики]] кодын елемейді.
Және
қызыл жол мен қатар келетін бос жерлерді
мәтіннен алып тастайды. Дегенмен арнайы
қаріптерді таниды (мысалы: &rarr;)
</nowiki>
</pre>
|-
|
<pre>
pre тегі [[Уики]] кодын елемейді.
Және текстті
мүлдем пішімдемейді.
Дегенмен арнайы
қаріптерді таниды (мысалы: →)
</pre>
|<pre>
<pre>
pre тегі [[Уики]] кодын елемейді.
Және текстті
мүлдем пішімдемейді.
Дегенмен арнайы
қаріптерді таниды (мысалы: &rarr;)
</pre>
</pre>
|-
|
Мәтін алдында бос жер қалдыру - пішімдеуден
сақтанудың тағы бір тәсілі.
Әр жолдың басында бос жер қалдырып
отырсаңыз, мәтініңіз пішімделмейді.
Дегенмен бұл [[Уики]] кодымен арнайы қаріптерді
(→ т.б.) таниды.
|<pre>
Мәтін алдында бос жер қалдыру - пішімдеуден
сақтанудың тағы бір тәсілі.
Әр жолдың басында бос жер қалдырып
отырсаңыз, мәтініңіз пішімделмейді.
Дегенмен бұл [[Уики]] кодымен арнайы қаріптерді
(&rarr; т.б.) таниды.
</pre>
|-
|
#<nowiki>Тізім жолы nowiki тегітерімен
қоршалған
жағдайда, бұл
тізімнің аяқталуына себеп болмайды.
</nowiki><pre><nowiki>
nowiki мен pre тегтерін біріктіре отырып
тізімге мысал енгізуіңізге болады.
</nowiki></pre>
#Тізім жалғасады
|
<pre>
#<nowiki>Тізім жолы nowiki тегітерімен
қоршалған
жағдайда, бұл
тізімнің аяқталуына себеп болмайды.
</nowiki><pre><nowiki>
nowiki мен pre тегтерін біріктіре отырып
тізімге мысал енгізуіңізге болады.
</nowiki></pre>
#Тізім жалғасады
</pre>
|}
=== Суреттер, кестелер, видео және аудио файлдар ===
Сурет файлын қотарғаннан кейін, кескінді қосқыңыз келген жерге файл атын енгізіп, тінтуірмен бөліп шығарып, өңдеу құралдар панеліндегі "кірістірілетін сурет" түймесін ([[Сурет:Vector toolbar insert image button.png]]) басыңыз.
Бұл файлды қотару синтаксисін мәтінге қосады '''<nowiki>[[Сурет:filename.gif]]</nowiki>'''
{| border="1" cellpadding="2" cellspacing="0"
|-
!Көрсетілетіні
!Енгізгеніңіз
|-
|
Сурет пен балама мәтіні:
[[Сурет:Wiki.png|Осы Уикидің рәмізі]]
Қаласаңыз суретті жақтау ішінде көрсетіп
тиісті мәтінін қоса аласыз:
[[Сурет:Wiki.png|frame|Осы Уикидің рәмізі]]
|<pre>
Сурет пен балама мәтіні:
[[Сурет:Wiki.png|Осы Уикидің рәмізі]]
Қаласаңыз суретті жақтау ішінде көрсетіп
тиісті мәтінін қоса аласыз:
[[Сурет:Wiki.png|frame|Осы Уикидің рәмізі]]
</pre>
|-
|
Сурет бетіне сілтеме жасау:
[[:Image:Wiki.png]]
Не тікелей суретке сілтеме жасау:
[[Media:Wiki.png]]
|<pre>
Сурет бетіне сілтеме жасау:
[[:Image:Wiki.png]]
Не тікелей суретке сілтеме жасау:
[[Media:Wiki.png]]
</pre>
|-
|
'''mediа:''' сілтемелері арқылы тікелей дыбыс не бейне
файлдарға сілтей аласыз:
[[media:Sg_mrob.ogg|Дыбыс файлы]]
|<pre>
'''mediа:''' сілтемелері арқылы тікелей дыбыс не бейне
файлдарға сілтей аласыз:
[[media:Sg_mrob.ogg|Дыбыс файлы]]
</pre>
|-
|
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="5" align="center"
! Бұл
! кесте
|-
| боп
| табылады
|-
| colspan=2 |
{| border=3
| Осылай
|-
| style="background:#ff3322" | кесте ішіне кесте қоя аласыз
|}
|}
|<pre>
{| border="1" cellspacing="0" cellpadding="5" align="center"
! Бұл
! кесте
|-
| боп
| табылады
|-
| colspan=2 |
{| border=3
| Осылай
|-
| style="background:#ff3322" | кесте ішіне кесте қоя аласыз
|}
|}
</pre>
|}
== Тағы қараңыз ==
*[[Уикипедия:Жиі қойылатын сұрақтар]]
*[[Уикипедия:Жиі кездесетін қателер]]
*[[Уикипедия:Өңдеу бойынша нұсқаулық]]
*[[Уикипедия:VisualEditor]]
{{Уикипедияның ережелері}}
[[Санат:Уикипедия:Ережелер мен нұсқаулар|{{PAGENAME}}]]
| |||