Малави: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Малави аумағында батыстан шығысқа қарай биіктігі 900 м-ден 1200 м-ге дейінгі тау үстірттері созылып жатыр. Ең биік нүктесі — [[Муланье]] (3002 м) шыңы. Климаты — [[субэкваторлы муссондық]]. Орташа айлық температура қарашада 23°С-тан 27°С-қа, шілдеде 14°С-тан 19°С-қа дейін жетеді. Жылдық [[жауын-шашын]] мөлшері 750 — 2500 мм-ге тең. Ел аумағының 1/3-не жуығын [[Ньяса көл]]і мен кішігірім үш көл алып жатыр. Малавидің негізгі өзені — [[Шире]]. Елдің солтүстігінде мәңгі жасыл [[тропиктік ормандар]] өссе, оңтүстігінде [[саванна]]лар жиі кездеседі. Малавиде [[Африка пілдері]], [[мүйізтұмсық]]тар, [[керік]]тер, [[зебра]]лар, [[арыстан]]дар, [[сусиыр]]лар және [[гиена]] мен [[қабылан]]дардың, [[киік]]тердің, [[жылан]]дар мен құстардың көптеген түрлері кездеседі.

 

==Тарихы==

Елдің ежелгі және [[орта ғасырлар тарихы]] туралы мәліметтер жоққа тән. 15 ғасырдың соңында [[Ньяса көлі]]нің маңында [[Малави тайпалық бірлестігі]] шоғырланды. Осының нәтижесінде алғашқы [[мемлекеттік құрылымдар]] қалыптасты. 19 ғасырдың 2-ширегінде оңтүстіктен [[нгони тайпалары]], оңтүстік-шығыстан [[яолар]] келіп қоныстанды. 17 ғасырда Малавиде [[Португалия]]дан келген алғашқы [[иезуит-миссионерлер]] пайда болғанымен, [[еуропалықтар]] [[Ньяса көлі]] жөнінде тек 1859 жылы ғана білді. Көл жағалаулары үшін [[Ұлыбритания]], [[Германия]] мен [[Португалия]] өзара тартысқа түсті. 1891 жылы Малави Ұлыбританияның протектораты болып жарияланып, 1907 жылы [[Ньясаланд]] деген атауға ие болды. 1944 жылы Ньясаландта тұңғыш саяси ұйым — [[Африканың Ұлттық конгресі]] (АҰК) құрылды. 1953 жылдан 1963 жылға дейін ел [[Родезия]] мен [[Ньясаланд федерациясы]]ның құрамына енді. 1963 жылы ақпанда Ньясаланд өзін-өзі басқару құқығына ие болып, Малави деп атала бастады. 1964 жылы 6 шілдеде Малави тәуелсіздікке ие болды, ал 1966 жылы 6 шілдеде республика болып жарияланды. Малави 1964 жылдан [[БҰҰ]]-ға, [[Африка Бірлігі ұйымы]]на мүше.