Кавказ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
25-жол:
Кавказ жерінің табиғаты алуан түрлі, мұнда таулы [[ландшафт]]ылар [[басым]] келеді. Кавказ аумағында Ежелгі Орыс платформасы мен [[жер]] кыртысының қозғалмалы бөлігі болып табылатын Кавказ қатпарлы [[аймақ|аймағы]] түйіседі.
 
Аймақтың солтүстігіндегі Үлкен Кавказ біртұтас [[тау]] [[жүйе]]сі ретінде солтүстік- батыстан оңтүстік-шығыскашығысқа қарай [[Қара теңіз]] бен [[Каспий теңізі]] аралығында 1100 км-ге созылып жатыр, ені шамамен 180 км. Орталық бөлігі арқылы өтетін Бас Суайрық [[жота]] мен Бүйірлік жотаға ұзына бойьша және кесе-көлденең жатқан көптеген басқа жоталар келіп қосылады. Үлкен Кавказдың орталық бөлігінде оның ең биік нүктесі — Эльбрус тауы (5642 м) орналасқан. Үлкен Кавказдағы [[тау]] асуларының өзі 2000 м-ден жоғарыда орналасқан. Қолайлы тау асулары арқылы аса маңызды тасжолдар өтеді. Кавказ тауларында қарстық [[үңгір]]лер өте көп. Үлкен Кавказдың тік жартасты аңғарлары мен биік шыңдары альпинистер [[назар]]ын ұдайы өзіне аударып келеді, мұнда қазақстандық альпинистер де жиі болады.
 
Үлкен Кавказдың карлы жоталары Сурам жотасы арқылы оңтүстіктегі Кіші Кавказбен жалғасады. Кіші Кавказ одан әрі жанартаулық Армян таулы қыратына ұласады. Сөнген ежелгі жанартауларды қалың [[базальт]] қабаты жауып жатыр, олардың ең биігі — Арагац жанартауы (4090 м). Алып Арагацтың көрінісін [[Армения]] астанасы — [[Ереван]]ның тұрғындары [[күн]] сайын тамашалайды деуге болады, мұндағы ең әдемі үйлер мен [[ғимарат]]тар Арагацтан өндірілетін алқызыл туфпен қапталған.
33-жол:
Жас тау [[жүйе]]сінің күрделі құрылымы [[алуан]] түрлі пайдалы қазбалардың қалыптасуына негіз болған. Тауаралық иіннің шығысы мен Каспий қайраңында (Әзірбайжан) [[мұнай]] кең орындары бар. Қазіргі кезде мұнай тек құрлықтағы кең орындарынан ғана емес, қайраңда орналасқан ұңғымалардан да өндіріледі. Әзірбайжанның орталық бөлігіндегі Нафталан қаласы маңында емдік [[қасиет]]і бар мұнай түрі — нафталан табылған, бұл — нафталанның [[әлем]]дегі бірден-бір кең орны.
 
Кенді пайдалы қазбалардың коры Кавказдың қатпарлы [[құрылым]]ымен байланысты болады. [[Темір]], [[кобальт]] кендері Дашкесанда (Әзірбайжан), мыс Армениядағы Кафан, [[Алаверди]] кең орындарында өндіріледі. Кавказ алуан түрлі [[құрылыс]] материалдарына ([[цемент]] шикізаты, [[мәрмәр]], [[пемза]], туф және т.б.) да бай.<ref>География: Дүниежүзіне жалпы шолу. ТМД елдері. Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулық/ Ө. Бейсенова, К. Каймулдинова, С. Әбілмөжінова, т.б. — Өңд., толықт. 2-бас. — Алматы: Мектеп, 2010. — 304 б., сур.ISBN 978-601-293-170-9</ref>
 
== Дереккөздер ==
<references/>
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Кавказ» бетінен алынған