Глубокое ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[File:Glubokoe District Kazakhstan.png|thumb|300px|Глубокое ауданы]]
'''Глубокое ауданы''' - [[Шығыс Қазақстан облысы|Шығыс Қазақстан облысындағы ]]ндағы әкімш.әкімшілік бөлініс. Жер аум.аумағы 7,3 мың км2. Тұрғыны 66,0 мың адам, орташа тығызд. 1 км2-ге 9 адамнан келеді (2006). Облыстың солт. жағының орт. бөлігінде, [[Ертіс өзені|Ертіс өз-нің]] салалары Оба мен [[Үлбі өзен|Үлбі өзендері]] аралығында орналасқан. Аудан орт.ортүстік – Глубокое кенті. Аудан құрамында 5 кенттік, 11 ауылдық әкімш. округ бар. Ауданның жер бедері өте күрделі. Солт.-батыс жағын Оба мен Үлбі өзендерінің аралығындағы Оба жотасының батыс бөлігі мен Тікирек (Тигирец) жотасының оңт. беткейі және олардың шоқылы сілемдері, ал оңт.-батыс жағын Үлбі (Иванов) жотасының батыс бөлігі алып жатыр. Жер беті Ертіс өз. және оның салаларымен тілімденген. Кен байлықтарынан полиметалл кентастары, әктас, құрылымдық құм мен саз, қиыршықтас және тас көмір бар. Климаты тым континенттік, қаңтар айының орташа темп-расы –18°С, шілдеде 20°С шамасында. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлш. 600 – 700 мм. Жер беті сулары Ертіс өз-нің орт. бөлігі мен оның Оба, Үлбі, Қарақожа, Қызылжар, Глубочанка атты салаларынан және оларға құятын сай-жыралардан тұрады. Аудан жерінде негізінен сұр, карбонатты күңгірт-қызғылт және қызғылт топырақтар, қыратты жерлерде қара және шалғындық топырақтар тараған. Далалы ашық жерлерде жусан аралас селеу, бетеге, қыратты (таулы) өңірде бұта тектес өсімдіктер, қарағай, майқарағай, терек, қайың, шетен аралас ормандар өседі. Жануарлар дүниесінен қасқыр, аю, сілеусін, түлкі, бұлғын, борсық, бұғы, таутеке, елік, күзен, сарышұнақ; өзен-көлінде су құстары, шабақ, алабұға, шортан, қарабалық және т.б. мекендейді. А. ш-на пайдаланылатын жер аум. 248,9 мың га, оның 100,4 мың га-сы егістік, 31,6 мың га-сы шабындық, 104,4 мың га-сы жайылым. Аудан жері арқылы Өскемен – Лениногор, Өскемен – Шемонаиха автомоб. жолдары, [[Өскемен]] – Локоть т. ж. өтеді. Ертіс өз-мен шағын кемелер қатынайды.
 
 
 
Глубокое ауданы 1964 жылы 31 жетоқсанда құрылды. Әкімшілік орталығы - [[Глубокое кенті]], облыс орталығынан қашықтығы (Өскемен қ.) 27 км. Көлемі - 7,3 шаршы км., үштен екі бөлігін таулы-орманды жер алып жатыр. Елді мекендері - 46, соның ішінде бес кент. Әкімшілік құрамында 12 ауылдық және 4 кенттік округ бар.
 
Халық саны - 65900 (2004 ж. 1 желтоқсанына). Ауылдық жерлерде 40800 адам, жұмысшы кенттерінде -25100 адам мекендейді. Экономикалық белсенді халықтың саны 34564 адам, зейнеткерлер -12124, мүгедектер - 1920. Халықтың ұлттық құрамы: орыстар 76,4%, қазақтар 17,5 %, басқа ұлттар 6,1%.
 
Аудан тиімді географиялық аумақта орналасқан.Ол [[Шемонайха]], [[Ұлан]] және [[Зырян]] аудандарымен, [[Өскемен]] және[[ Риддер]] қалаларымен шекаралас. Аудан аумағынан республикалық маңызы бар автомобиль трассалары мен темір жол өтеді. Солтүстік-шығыс және оңтүстік-батыс желдері басым. Үсіктер [[мамыр]] айының соңында аяқталып, тамыз айының аяғында басталады. Қар қарашаның бірінші жартысында түсіп, сәуірдің екінші жартысында кетеді. Қыстың соңына қарай қар қалыңдығы 90 см. жетеді.
 
Глубокое ауданының қойнаулары полиметалды рудаларға бай. Қорғасын, мырышпен қатар құрамында алтын, күміс, кадмий, сурьма, мышьяк, темір, күкірт, селен сынап, мыс және басқа да элементтер бар. Өзінің тазалығы жөнінен Березовка, Белоусовка, Ертіс және Ново-Березовка кен орындарының металдары әлемдік стандарттан кем түспейді. Аудан аумағында 23 жерде құрылыс материалдарына қажетті тастар, әктас, кірпіштік топырақ, құрылыс құмдары бар. Гранит, диодориттер мен кварцальбитофирлер құрылыс тастарын өндіретін шикізат ретінде қызмет етеді.
28-жол:
Глубокое жері 10 Кеңес Одағының батырын және 19 Социалистік Еңбек Ерін шығарды.
 
==Пайдаланылған әдебиеттер==
[[Санат:Қазақстан аудандары]]
<ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>
[[Санат:Шығыс Қазақстан облысы]]
<references/>
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат:Табиғат]]
 
[[bg:Глубоковски район]]