|
'''Гранит''' – Жер қыртысында ең көп тараған кристалдық магмалық тау жынысы. Г.Гранит кварцтан, калийлі дала шпаттарынан (ортоклаз, микроклин), қышқыл плагиоклаздардан, слюдадан (биотит, мусковит) тұрады. Түсі ашық, көбінесе қызғылт сұр, қызыл, кейде жасыл, сұр; менш. салм. 2,5 – 2,7 г/см3. Г-тіңГраниттің құрылымы орта, ірі түйірлі, порфирлі. Г-тердіңГраниттердің лейкогранит, аляскит, плагиогранит, сілтілік гранит, рапакиви сияқты түрлері бар. Г.Гранит архейден бастап кайнозойға дейінгі шөгінділерде түрлі пішінді массивтер, батолит, шток, лакколит, желі, дайка, т.б. түрінде кездеседі. Г-тердіңГраниттердің пневматолиттік-гидротермальдық, гидротермальдық өзгерістеріне мусковиттену, турмалиндену, альбиттену, грейзендену, хлориттену процестері жатады. Сарыарқа мен Алтайдың көптеген металл кендері Г-тердегіГраниттердегі осы процестердің нәтижесінде түзілген. Г-терГраниттер құрылыс материалы ретінде кеңінен қолданылады. Олардан қаптау плиталары, ірі құрылыстардың іргетасы, ескерткіштер жасалады. Сондай-ақ Г-тердеГраниттерде алтынның, күмістің, вольфрамның, молибденнің, радиоактивті элементтердің, т.б. кен орындары кездеседі. Қазақстанда Г.Гранит өндірілетін Талғар, Күрті ([[Алматы облысы|Алматы обл.]]), Спасск, Жарық, Дария ([[Қарағанды облысы|Қарағанды обл.]]), Гранитогорск (Жамбыл обл.), Лосевка ([[Ақмола облысы|Ақмола обл.]]), Аягөз ([[Шығыс Қазақстан облысы|Шығыс Қазақстан обл.]]), т.б. кен орындары бар.
==Пайдаланылған әдебиеттер==
<ref>Қазақ энциклопедиясы</ref>
<references/>
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат:Табиғат]]
|
