Қазақстандағы католицизм: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
→Тарих: безендіру, толықтыру, нақтылау, мәліметтерді жаңарту |
|||
5-жол:
Католик миссионерлерінің заманауи Қазақстан территориясына келуі туралы деректер XIII ғасырға жатады. 1245-1247 жылдары франциск монахтары: Рим Папасы [[Иннокентий IV]] легаты, италияндық [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D0%B8,_%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B8_%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%BE Джованни дель Плано Карпини] және оның елші бауыры Бенедикт Моңғолия империясына саяхат жасады. [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%BE%D0%BC_%D0%B4%D0%B5_%D0%A0%D1%83%D0%B1%D1%80%D1%83%D0%BA Франциск Гильом де Рубруктың] 1253-1255 жылдары Мүңке ханға бағытталған мақсаты Франция патшасы Киелі [[Людовик IX]] және моңғол хандары арасындағы байланыстың қорытындысы болды. Бұл мақсат Орталық Азия туралы еуропалықтардың білімін кеңейтуге және миссионерлік іс-әрекеттің басталуына алып келді. Бұл жердегі басты рөл францисктерде болды. 1278 жылы [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B9_III_(%D0%BF%D0%B0%D0%BF%D0%B0_%D1%80%D0%B8%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9) Папа Николай ІІІ] Қазақстанның қазіргі территориясы мен Орта Азияға миссияны франциск орденіне тапсырды. Францисктілер [[Дешті Қыпшақ]] территориясында (Жетісудан басқа, қазіргі Қазақстан территориясын алып жатқан тарихи аймақ) өмір сүрді. Берке ханның мұрагері Мөңке-Тимурдан кең көлемді мүмкіндіктер алды. Олар кейіннен Тоқтай және [[Өзбек хан]]дармен де бекітілді, сонымен қатар францисктікілер әскери қызметтен және барлық салықтардан босатылды. 1289 жылы [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B9_IV Папа Николай IV] XIII-XIV ғасырларда Азияға жіберген ірі католиктік миссионерлердің бірі – францисктікілік [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B8_%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%BE Джованни Монтекорвино] болып табылады. Жаңа Өсиеттің және Псалтырьдың моңғол тіліне аудармасы мен Ханбалықтағы (қазіргі Пекин) католиктік архиепархия-митрополия негізінің қалануы Джованни Монтекорвиноның іс-әрекетімен байланысты. XIII-XIV ғасырлардың шегінде францисктікілер [[Codex Cumanicus|«Codex Cumanicus»]] деген латын-парсы-түрік сөздігін құрастырды.
XIV ғасырдың басында [[Бейжің|Ханбалық]] митрополиясының негізінде Шағатай ұлысының астаналарының бірінде – [[Алмалық (көне қала)|Алмалық]]та (оның қалдықтары қазіргі Алматыдан шығысқа қарай шамамен 300 шақырымда орналасқан) католиктік епархия орнатылды. Карлино де Грассис епархияның бірінші епископы болды. XIV ғасырдың 30-жылдары Алмалықта франциск монастырының негізі қаланды. Осы уақытта [https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BE%D0%B0%D0%BD%D0%BD_XXII Папа Иоанн XXII] «[https://books.google.kz/books?id=K5EcWLd2-SEC&pg=PA176&lpg=PA176&dq=%C2%ABLaetanter+de+vobis%C2%BB&source=bl&ots=a40FlogstB&sig=M9otrhFZGYR0Y4oFO-CI61tcd6w&hl=ru&sa=X&ved=0ahUKEwjnycCPudLbAhXlKJoKHdJHDGQQ6AEIPTAD#v=onepage&q=%C2%ABLaetanter%20de%20vobis%C2%BB&f=false Lаetanter de vobis]» деген хатты «Ұлы хан Хансидың көмекшілері – Карасмон және Йоханға» жіберді. Олар кейіннен христиан дінін қабылдады. Папа оларға епископ Ришар Бургундскийді қорғап жүруді тапсырды. Ришар Бургундский «кемелдің күйеуі» ретінде таныстырылған және «Құдай Атына арналған өте әдемі шіркеу салынған» Алмалықта епископ болып сайланды. Алмалық епархиясы оған жақсы қараған ханның өліміне дейін гүлдеп тұрды. Содан кейін Алмалықта христиандарды қудалау басталды. 1340 жылы епископ Ришар Бургундский және 6 францисктік монахтар (сонымен қатар, 3 уағыздаушы) өлтірілді. Содан кейінгі ғасырларда Қазақстан территориясында католик белгілері көрінбеді.
=== Ресей империясы мен Қазақстандағы католик шіркеуі ===
| |||