Ферменттер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Тег: тесттік өңдеме
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[Сурет:GLO1 Homo sapiens small fast.gif|thumb|300px|right|Адамның [[Глиоксалаза I|I глиоксалазасы]]. Ферметтің катализіне қажетті екі [[мырыш]] ионы күлгін түспен көрсетілген, ал ''S''-hexuable [[фермент ингибиторы]] [[кеңістіктік моделі]]мен бейнеленген.]]
[[Сурет:Purine Nucleoside Phosphorylase.jpg|thumb|300px|right|Пурин-нуклеозидфосфорилаза моделі]]
'''Ферменттер''' ({{lang-la|[[wikt:fermentum|fermentum]]}} - «ашу») немесе '''энзимдер''' ({{lang-el|[[wikt:ζύμη|ζύμη]]}} - «ішінде», {{lang-el2el|ἔνζυμον}} «[[ашытқы]]») —— барлық тірі организмдер құрамына кіретін арнайы [[ақуыз]]дар. Химиялық реакцияларды жеделдетеді.<ref>Вирусология, иммунология, генетика, молекулалық биология. Орысша-қазақша сөздік. – Алматы, «Ана тілі» баспасы, 1993 жыл. ISBN 5-630-0283-X</ref>
 
Ферменттер жасушаларда синтезделіп, биохимиялық реакцияларға қатысатын ақуыздық табиғаттағы биокатализатор болып табылады. Фермент немесе энзим 19 ғ. [[Жан Баптист ван Гельмонт|Ван Гельмонт]] ұсынған) алғашқыда ашыту үдерістерінде анықталған зат. Энзимология, ферментология – ферменттерді зерттейтін ғылым саласы. Ол басқа ғылымдармен: биология, генетика, фармакология, химиямен тығыз байланысты. Ферменттердің қызметі туралы алғашқы ғылыми еңбекті [[Константин Сигизмундович Кирхгоф|Кирхгофф]] (1814) жариялады. Кейін ашу үдерісі ашытқы жасушаларында ғана өтеді деген ұйғарым жасаған [[Луи Пастер|Л. Пастерге]] (1871), [[Юстус фон Либих|Либих]] ферменттер жасушалардың өмір сүруіндегі пайда болған өнім, ол жасушада да, олардан бөлек те қызмет атқарады деген қарсы пікір білдірді. Либихтің ғылыми көзқарасы [[Мария Михайловна Манасеина|М. Манассеина]] (1871), [[Эдуард Бухнер|Бухнер]] (1897) зерттеулерінде эксперимент жүзінде дәлелденді. Жасушаларда синтезделген ферменттер өзіне тән арнайы қызметтер­ін организмнің барлық мүшелерінде атқарады. Ферменттік қасиет, негізінен глобулалық құрылымдағы ақуыздарға тән екені белгілі. Бірақ, қазіргі кезде кей­бір фибриллалық ақуыздар да (актин, миозин) катализдік белсенділік көрсететіні анықталды.
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Ферменттер» бетінен алынған