Аккад империясы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
218-жол:
{{quote|Менің анам періште сипатты еді, ал әкемді білмейтінмін. Әкемнің ағалары тауды жақсы көрген екен. Менің қалам - [[Евфрат]] жағалауында орналасқан Азурпирану (Azurpiranu, жабайы шөп өскен шөл дала) болатын. Менің періште сипатты анам маған жүкті болған соң, мені жасырын түрде дүниеге әкеледі. Ол мені ши себетке салып, қарамаймен қақпағын жабады. Сосын мені бойымнан аспайтын өзенге тастайды. Өзен мені қалқытып су тартатын Ақкиге (Akki) апарады. Су тартатын Акки мені өзінің баласы ретінде қабылдап, тәрбиелеп өсірді. Ақки су тартты, ал мені өзінің бағбаны етіп тағайындады. Мен бағбан болған кезімде Иштар маған махаббатын бағыштады, және төрт (елу?) ... жыл мен патшалық құрдым.<ref name=Roux>Georges Roux (1996), ''Ancient Iraq'' (3rd Edition)(Penguin Harmondsworth)</ref>}}
Саргонға қатысты келесі деректер оның анасы «энту» (entu) діни қызметкері (бас діни қызметкер) екенін айтады. Бұл деректер оның асыл ақсүйек тұқымнан екенін әдейі білдіру үшін айтылуы мүмкін, өйткені ондай жоғары деңгейге тек жоғары дәрежелі отбасы мүшесі ғана қол жеткізе алады.<ref>{{cite book|last=Stiebing Jr|first=H. William|title= Ancient Near Eastern History and Culture|publisher=Pearson Longman; University of New Orleans|year=2009|page=69}}</ref>
Алғашында Саргон семиттік Ур-Забаба атты Киш (шумер) патшасына шарапшы (Rabshakeh, ордада шарап құюшы) болады, кейін суару арналарын тазарту міндетіне жауап беретін бағбан болады. Ол заманда король шарапшысы болу көрнекті саяси мансап есептелген, ол әрі патшаға жақын болады, әрі лауазымы аталмайтын әр түрлі жоғары міндеттерді иелейді.<ref>{{citation|title=Sargon|doi = 10.1163/1574-9347_bnp_e1101500}}</ref> Бұл оның тәрбие көрген біртоп қызметкерге ие болуына жол ашады, бәлкім солар Саргонның алғашқы әскері болған болуы мүмкін. Саргон Ур-Забабаны тақтан түсіріп, өзі патша болады және содан бастап ол айналасындағы елдерді жаулау соғысына аттанады.<ref>Samuel Noah Kramer, ''The Sumerians'', Chicago University Press, 1971, {{ISBN|0-226-45238-7}}</ref> Саргон Сирия мен Қанаан (Canaan) жеріне төрт рет басып кіреді және үш жылда "батысындағы" елдерді бойсұндырып, оларды Месопотамиямен түбегейлі біріктіріп, біртұтас империя құрады.
Бірақ Саргон бұл процессті одан ары жалғастырып, айналасындағы көптеген аймақтарды соғыспен жаулап, батыста [[Жерорта теңізі]]ндегі [[Кипр]]ге (Cyprus, ''Kaptara'') дейін жетеді; солтүстікте алыстағы тауларға (кейінгі [[Хетт тілі|Хетт]] (Hittite) тілі мәтіндерінде айтылғанындай, Саргон [[Бурушанда]] (Burushanda) патшасы [[Нурдаггал]]мен (Nurdaggal) соғысып, [[Анатолия]]ға ішкерлеп енеді) дейін жетеді; шығыста ол Эламнан (Elam) өтеді; оңтүстікте Маганға (Magan, Оман) дейін барады. Маган бұл империяға 56 жыл тәуелді болады, ал оны Саргон 4 жыл билейді. Ол басып алған бұл территориялардың бұрынғы қарсылас билеушілерінің орнын Аккад қаласының адал ақсүйектеріне алмастыру арқылы өз билігін нығайтады.<ref>{{cite book|last=Stiebing Jr|first=H. William|title= Ancient Near Eastern History and Culture|publisher=Pearson Longman; University of New Orleans|year=2009|page=70}}</ref>
[[File:Prisoners on the victory stele of an Akkadian king circa 2300 BCE Louvre Museum Sb 3.jpg|thumb|left|Тұтқындарды айдаған сарбаздар, Аккадтық саргонның жеңіс стеласы, б.з.д. 2300ж шамасында.<ref>{{cite book |last1=Potts |first1=D. T. |title=The Archaeology of Elam: Formation and Transformation of an Ancient Iranian State |date=1999 |publisher=Cambridge University Press |isbn=9780521564960 |page=104 |url=https://books.google.com/books?id=mc4cfzkRVj4C&pg=PA104 |language=en}}</ref><ref>{{cite book |last1=Harper |first1=Prudence O. |title=Royal City of Susa: Ancient Near Eastern Treasures in the Louvre |date=1992 |pages=[https://archive.org/details/RoyalCityofSusaAncientNearEasternTreasuresintheLouvre/page/n182 162]–163|publisher=Metropolitan Museum of Art |url=https://archive.org/details/RoyalCityofSusaAncientNearEasternTreasuresintheLouvre |language=English}}</ref> Тұтқындардың шаш үлгісі (төбесіндегі бұйра шаш және жанындағы қысқа шаш) Шумердіктерге тән, бұл сондай-ақ Ур қаласы стандартына тән.<ref>{{cite journal |last1=Nigro |first1=Lorenzo |title=The Two Steles of Sargon: Iconology and Visual Propaganda at the Beginning of Royal Akkadian Relief |journal=Iraq |volume=60 |date=1998 |publisher=British Institute for the Study of Iraq |pages=89 Note 14 |jstor=4200454 }}</ref> [[Лувр|Лувр музейі]].]]
== Дереккөздер ==
| |||