Отты шеңбер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

[[Сурет:EQs 1900-2013 worldseis.png|thumb|right|300px|Жаһандық жерсілкінісі (1900–2013)<br />[[Сурет:Pictogram Ski Slope red.svg|12px]]: EQs M7.0+ (тереңдік 0–69km)<br />[[Сурет:RouteIndustriekultur Siedlung Symbol.svg|12px]]: Актив волкандар]]

thumb|right|200px|]]

'''От сақина''' ({{lang-en|Ring of Fire}}) — жанартаулар жиі атқылайтын және жиі жер сілкінетін қауіпті аймақ. Бұл сақина [[Тынық мұхит]]ы алабын қоршап тұрғандықтан, оны "Тынық мұхитының отты сақинасы" немесе "Тынық мұхиттық белдеу" деп те атайды. Сақина [[Жаңа Зиландия]]дан басталып, [[Азия]]ны жағалап [[Алияска]]ға жетіп, сосын [[Америка құрлығы]]ның оңтүстігіне дейін созылып барады. От сақинаның тұрқы жүзікке, тағаға ұқсайды және 40 мың шақырымға дейін созылып жатыр. Бұл мұхит ойпатының, аралдар доғасы мен жанартаулы тау жоталарының және плиталардың үздіксіз тізбегімен байланысты.

 

==От сақинаның сыры==

Ғалымдар От сақинаны зерттеу арқылы жер бетіндегі [[тектоника]]лық тақталар қозғалысын анықтайды. 1912 жылы Неміс ғалымы [[Альфред Вегенер]] ең алғаш [[Жер қозғлысы теорияы]]н ұсынды. Вегенердің айтуынша, құрлықтар ауыр материалдардың үстіндегі жеңіл жартастардан құралған. Ол суда жүзген алып заттар секілді материктер тұрақты қатып қалған емес, ақырын қозғалады деген болжам жасады. Кейін ғалымдар Вегенердің көптеген идеялары дәл осы От сақинаға сай келетінін анықтады. Сөйтіп олар тақталар тектоникасы деп аталатын теорияны жасады. Тақталар тектоникасы бойынша, жер беті қалыңдығы сексен шақырым болатын көптеген үлкен тақталардан немесе жартастардан тұрады. Тақталар жүзіп, жыл сайын бірден он сантиметрге дейінгі жылдамдықпен баяу қозғалады. Бұл адам тырнағының өсу жылдамдығымен бірдей деген сөз.

От сақинасында Жер тақталары үшін жаңа материал үнемі жасалып отырады, өйткені [[магма]] деп аталатын ыстық сұйықтық Жердің ортасынан мұхит түбіне дейін ағады. Жер бетіндегі барлық тақталар жаңа материалға орын қалдыру үшін аздап қозғалуға тиіс болады. Тақталар бір-бірінен алыстауы, немесе бір-біріне қарай қозғалып, бірінің ішіне бірі енуі мүмкін. Олар бір-біріне тиіскенде, бір тақта екіншісінің астына кіреді. Бұл [[процесс]] [[субдукция]] деп аталады. Субдукция жер сілкіністерін жиі тудырады. Сондай-ақ, астынғы тақта аса жоғары температура салдарынан еруі мүмкін. Осы процесс себебінен От сақинасында байқалатындай, пайда болған магма Жер бетіне көтеріліп, [[Жанартау]] болып атқылауы мүмкін.