Уикипедия

Версаль-Вашингтон жүйесі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдеме
Content deleted Content added
VisualWikitext
 
22-жол:
 
== Версаль келісімі ==
Соғыстың қорытындысын баянды ету үшін жеңген елдер [[Париж конференциясындаконференциясы]]нда Германия және оның одақтастарымен келіссөздер жүргізуге кірісті. Париж қаласындағы айналы [[Версаль сарайындасарайы]]нда Германия мен жеңген елдер арасында келіссөздер басталды.
 
Бұл келіссөздер барысында Германияның жер мәселесі қаралды. [[1870 жыл|1870]]-[[1871 жылғыжыл]]ғы [[Франция-Пруссия соғысында Герма-соғысы]]нда нияғаГерманияға берілген [[Эльзас]] және [[Лотарингия]] Францияға қайтарылды. [[Саар]] облысы 15 жылға [[Ұлттар ЛигасыныңЛигасы]]ның қарауына берілді. Польшаның[[Польша]]ның батыс жері [[Померания]] мен [[Познань]] қайтарылды. [[Данциг]] ([[Гданьск]]) қаласы ерікті қала ретінде Ұлттар Лигасына басқаруға берілді. [[Бельгия]] [[Эйпен]] және [[Мальмеди]] аудандарын қайтарып алды. Данияға[[Дания]]ға [[Шлезвиг]] қайтарылды. Версаль бітімі бойынша Германия жерінің — бөлігінен айырылды.
Екіншіден, Рейн өзенінің сол жақ жағалауы түгелдей 15 жылға одақтастар әскерлерінің бақылауына өтті. Германия Рейн өзені бойынан өз әскерлерін әкетуге келісті. Германияға 100 мың әскер ұстауға рұқсат берілді. Германия өзінің соғыс-теңіз флотынан айырылды.▼
 
Үшіншіден, Версаль келісімінде Германияның соғыс шығындарын өтеу (репарация) мәселесі қаралды. Бұл мәселені шешу үшін репарациялық комиссия құрылып, 1921 жылы аталмыш комиссияның шешімімен Германия 226 млрд марка төлеу керек болды. 1921 жылы мамыр айында Германия 132 млрд. марка төлейтін болып келісті. Репарациялық төлемнің 52%-ын Франция, 22%-ын Англия, Италия - 10%, Бельгия - 8%- ын алатын болды.▼
▲Екіншіден, [[Рейн]] өзенінің сол жақ жағалауы түгелдей 15 жылға одақтастар әскерлерінің бақылауына өтті. Германия Рейн өзені бойынан өз әскерлерін әкетуге келісті. Германияға 100 мың әскер ұстауға рұқсат берілді. Германия өзінің соғыс-теңіз флотынан айырылды.
Төртіншіден, Германияның отарлары туралы мәселе қаралды. Африкадағы Германияның отарлары Танганьика, Тогоның батысы және Камерунның бір бөлігі Англияға берілді. ▼
 
▲Үшіншіден, Версаль келісімінде Германияның соғыс шығындарын өтеу ([[репарация]]) мәселесі қаралды. Бұл мәселені шешу үшін репарациялық комиссия құрылып, [[1921 жылыжыл]]ы аталмыш комиссияның шешімімен Германия 226 млрд марка төлеу керек болды. 1921 жылы мамыр айында Германия 132 млрд. марка төлейтін болып келісті. Репарациялық төлемнің 52%-ын Франция, 22%-ын Англия, Италия - 10%, Бельгия - 8%- ын алатын болды.
 
▲Төртіншіден, Германияның отарлары туралы мәселе қаралды. Африкадағы Германияның отарлары [[Танганьика]], Тогоның[[Того]]ның батысы және Камерунның[[Камерун]]ның бір бөлігі Англияға берілді.
 
[[1919 жыл|1919]]- [[1920 жылдардағыжыл]]дардағы Германия және оның одақтастары- менодақтастарымен болған келіссөздер Еуропа мен Азия картасына көптеген өзгерістер әкелді.▼
 
Біріншіден, Еуропадағы Австро[[Аустро-Венгрия]] империясы құлады. Париж конференциясында Антанта елдері тәуелсіздік алған [[Чехословакия]], Польша, СХС (Серб, Хорват және Словен) корольдігін мойындады. Жер өзгерістерін бекітті. Истрия түбегінде Триест қаласы, Оңтүстік Тироль Италияға берілді. Батыс Белоруссия мен Батыс Украина Польшаға, Трансильвания және Буковина Румынияға тиісті болды.▼
 
▲1919- 1920 жылдардағы Германия және оның одақтастары- мен болған келіссөздер Еуропа мен Азия картасына көптеген өзгерістер әкелді.
▲Біріншіден, Еуропадағы Австро-Венгрия империясы құлады. Париж конференциясында Антанта елдері тәуелсіздік алған Чехословакия, Польша, СХС (Серб, Хорват және Словен) корольдігін мойындады. Жер өзгерістерін бекітті. Истрия түбегінде Триест қаласы, Оңтүстік Тироль Италияға берілді. Батыс Белоруссия мен Батыс Украина Польшаға, Трансильвания және Буковина Румынияға тиісті болды.
Екіншіден, 1919 жылы қарашаның 27 күні Болгария мен жеңген елдер арасында Нейя келісімі болды. Батыс Франция Грецияға беріліп, Эгей теңізіне Болгария шыға алмайтын болды. 2566 кв. км жер Югославия (СХС) корольдігіне қайтарылды. Болгария 2 млрд. 250 млн. марка репарация төлейтін болды.
 
1919 жылы 10 қыркүйекте Сен-Жерменде Австриямен келісімге қол қойылды. 84 мың км2км<sub>2</sub> жері 6,7 млн халқымен Австрия Республикасы құрылды. Келісім бойынша Австрияның Герма-Аустрияның нияғаГерманияға және басқа елге бірігуіне тыйым салынды. 1919 жылы наурыз айында Венгрия мен [[Трианон келісімі]] жасалды. Бұл келісім бойынша Венгрия Австрияны мойындады. Румынияға Трансильвания мен Баната берілді. Хорватия - Югославияға, Словакия және Закарпат Украинасы - Чехословакияға берілді.
1920 жылы 10 тамызда [[Севр]] қаласында Түрік мемлекетімен келісімге қол қойылды. Түрік Республикасының жері Кіші Азия бөлігі мен [[Стамбул]] қаласы және [[Фосфор бұғазыменбұғазы]]мен шектелді. [[Измир]] қаласы Грецияға[[Грекия]]ға өтті. Шығыс Араб елдеріндегі [[Палестина]], [[Трансиордания]] және [[Ирак]] Англияға, [[Сирия]] мен [[Ливан]] Францияға берілді. Батыс [[Армения]] жері түріктердің мандаттық билігінде қалды. [[Күрдістан]] - түріктерге берілді. Фосфор мен Дарданелл ұлы державалардың халықаралық комиссиясының бақылауында қалды.
 
== Версаль келісімінің нәтижесі ==
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Версаль-Вашингтон_жүйесі» бетінен алынған