Сығанақ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
15-жол:
XIII ғасырдың 2-ші жартысында қала қайта жандана бастады. Жошы ұрпақтары кезінде Сығанақ [[Ақ Орда (мемлекет)|Ақ Орданың]] орталығы болып, онда [[теңге]] соғылған (1328 жылы теңге сарайы пайда болды).
Сығанақтың дамуына Алтын Орданың билеушісі Орыс (Ұрыс) хан үлкен үлес қосты. Оның тұсында қалада жаңа медреселер, мешіттер және т.б. қоғамдық ғимараттар салына бастады.<ref>[http://www.kazakh.ru/news/articles/?a=728 Қыпшақтардың тұңғыш астанасы]</ref> XIV ғасырдың ортасынан бастап қала Ақ Орданың астанасына айналды.
1379 жылы қайта біріккен Алтын Орданың ханы Тоқтамыс Әмір Темірдің көмегімен Сығанақты басып алып, өз атынан теңге соқтыра бастады. 1383 жылы қаланың теңге сарайында Әмір Темір өз ақшасын шығарды. 1384-1395 жылдары Сығанақ алтынордалықтар мен Әмір Темірдің арасындағы тартыстың орталығына айналды. XV ғасырдың басында қаланы Әмір Темірдің немересі Ұлықбек бағындырды. Алайда 1423 жылы Барақ ханның әскері Сығанақты басып алып, Темір әулетінің өкілдерін қаладан қуып шығарды.
1446-1468 жылдары қала Әбілхайыр мемлекетінің құрамында болды.<ref>История, экономика и культура средневековых тюрко-татарских государств Западной Сибири. — Курган, 2017. — 33 с.</ref> Рузбиханның пікірінше, Әбілхайыр хан Сығанақта жерленген. Бүгінгі күнге дейін сақталмаған Кок-Кесене ханның қабыры саналады.<ref>Фазлаллах ибн Рузбихан Исфахани. Михман-наме-йи Бухара (Записки бухарского гостя). — М.: Восточная литература, 1976. — С. 117—118.</ref>
===Қазақ хандығының астанасы ретінде===
25-жол:
XV ғасырдың 80-жылдары қаланы [[қазақ]] ханы [[Бұрындық хан|Бұрындық]] биледі, ал оның маңайы қазақ [[тайпа]]ларының қысқы [[қоныс]]тарына айналды. Осы кезден бастап Сығанақ пен оның төңірегі біржола [[қазақ хандығы]]на қарады және негізгі саяси, экономикалық орталықтардың бірі саналды. XV – XVIII ғасырларда қала бұрынғысынша сауда және [[қолөнер]] орталығы болды.
1598 жылы қаланың төңірегінде мекендеген қаоақалпақтар туралы алғашқы деректер кездеседі.<ref>П. П. Иванов. Новые данные о каракалпаках // Советское востоковедение : журнал. — 1945. — № 3. — С. 60.</ref>
===Құлдырауы===
Ұлы Жібек жолының дағдарысы мен көршілес өзбек, жоңғар билеушілерінің шабуылдары Сығанақтың өз маңыздылығын жоғалтуына алып келді. Қаланың орталық бөлігі бөлігі XVII ғасырдан бастап зират ретінде қолданылған.<ref>[https://silkadv.com/ru/node/268 Сығанақ қалашығы]</ref> XVII–XVIII ғасырларда бірнеше рет [[жоңғар шапқыншылығы]]на ұшырады. Осы шапқыншылықтар және басқа да әр түрлі себептерден қала бірте-бірте өзінің өмір сүруін тоқтатты (XIX ғасырға қарай).
XIX ғасырдағы қоқандықтардың көне қаланың айналасындағы қаланған Сунақата бекінісі орыс-қоқан соғысы кезінде қиратылды.<ref>Айгуль Утепова [https://newtimes.kz/obshchestvo/81557-issledovateli-sdelali-sensatsionnoe-otkrytie-v-kyzylordinskoj-oblasti Исследователи сделали сенсационное открытие в Кызылординской области]</ref>
==Архитектурасы==
| |||