Қалың мал: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
ш дереккөз |
||
4-жол:
Әрине «қалың мал» құдалардың дәулетіне байланысты болған. Бұл істе әркім өз шама шарқына қарай белгілеген. Бұрынғы заманда «қалың мал» байлық пен мырзалықтың дәрежесін әйгілейтін көріністің айғағы болғаны шындық. ХІХ ғасырдың алғашқы ширегінде Кіші жүзде Байсақал мен Орта жүзде Сапақ құда болған. Сонда Байсақалдың қызының «қалың малы» бес жүз жылқы болған. Үш жүз жылқы қара малы, жүз жылқы үйге кіргізер, жүз жылқы той малына кетіпті (М.Ж.Көпеев).<ref>Ел аузынан</ref>
== Дәстүрлі қалыңмал түрлері ==
# '''Бас жақсы:''' түзу мылтық, берік сауыт, жақсы сырт киім, қашса құтылатын, қуса жететін бір сәйгүлік және малдығы артық бір түйе немесе олардың орнына бес ірі қарадан 20 жылқы берілген.
# '''Қара мал:''' қалың малдың ең өзекті бөлімі ірі қара саны бір жиырма, бес жиырмаға дейін (21-25 жылқы) барған.
# '''Той малы:''' қыз ұзату тойына сойысқа апарылатын мал, жыртыс және қалыңдық жасауының шығыны. Той малы 20-70 бас жылқыға дейін жеткен.
# '''Сүт ақы:''' қалыңдықтың анасына берілетін 1-7 түйе. Қыз әкесінің ата күшіне төленетін ақы.
# '''Жігіт түйе:''' бұған 2 түйе және міндетті түрде жақсы сырт киім мен ер-тұрман беріледі.
# '''Ілу:''' қызын тәрбиелегені үшін ұрын барғанда берілген кәде. Егер ілуге көп қаражат жұмсалса, тиісінше қара мал саны азайтылған.
# '''Дөңгелек қалың:''' он шақты қарадан аспаған (кедейлер ортасында жүрген).
# '''Балама қалың:''' 10-15 ұсақ мал орнына бір тәуір жылқы берілген.
# '''Олқы қалың:''' 37 ірі қара - әйелі өліп, балдызын алғанда төленген.
== Дереккөздер ==
| |||