Жүсіпбек Шайхысыламұлы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Automated import of articles |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
==Қысқаша мәлімет==
'''Жүсіпбек Шайхысыламұлы''', [[Жүсіпбек қожа]] (1857, [[Қаратау]] өңірі, Қожатоғай қонысы – 1937, [[Шыңжаң]] өлкесі, [[Құлжа]] облысы, Қызылкүре ауданы, Төрткүл ауылы) – ақын, жыршы, ауыз әдебиетін жинаушы. Ауыл молдасынан хат танып, білімін медреседе жалғастырған. Араб, парсы, шағатай тілдерін еркін меңгерген. Сырдың ортаңғы ағысы – Қаратау өңірін, [[Сарыарқа]] мен [[Жетісу|Жетісуды]] аралап, белгілі ақындармен танысады. Жүсіпбек Шайхысыламұлы шығыс ақындары [[Фирдоуси]], [[Хафиз]], [[Жәми]], [[Науаи]] мұраларымен жас кезінен танысқан. [[Арабия]], [[Үндістан]] елдеріне танымал “Тотынама”, “Мың бір түн”, т.б. шығыс аңыздарының сюжетін нәзира әдісімен қазақ тілінде қайта жырлаған. Жүсіпбек Шайхысыламұлы шығармашылығының бір қыры – айтыс. “Жүсіпбек қожа мен Шөкей қыздың айтысы” (1910) жеке кітап болып, Қазанда басылып шыққан. Бұл – басы қайым, аяғы жұмбақ айтыс, 11 буынды қара өлең өлшемімен жазылған. Жүсіпбек Шайхысыламұлының қазақ әдебиетіне сіңірген үлкен еңбегі – ауыз әдебиеті үлгілерін жинап бастыруы. [[Қазан]], [[Уфа]], [[Ташкент]], [[Санкт-Петербург]] қалаларында оның өзі жазған, жинаған жырлары мен дастандары жиі жарияланып тұрған. “[[Қыз Жібек]]” (1894), “[[Айман – Шолпан]]” (1896), “[[Алпамыс батыр]]” (1899), “[[Кенесары – Наурызбай]]” (1903), т.б. эпостық жырлар алғаш Жүсіпбек Шайхысыламұлының жинауымен кітап болып жарық көрген. “Мұңлық-Зарлық”, “Шәкір-Шәкірат”, “[[Жүсіп-Зылиқа]]”, “[[Рүстем дастан]]”, “[[Дариға қыз]]”, “Сал-сал”, т.б. шығыс қиссаларын да бастырып шығарған. Он алтыншы жылғы ұлт-азаттық көтеріліс жеңіліс тапқан соң Жүсіпбек Шайхысыламұлы шекарадан өтіп, өмірінің ақырына дейін Қытайдағы қазақ ауылдары арасында ағартушылық, емшілік іспен шұғылданады. Кейбір деректерде ақынның Шыңжаң өлкесі, Іле қазақ автономиялық облысы, Текес ауданы, Шиліөзек ауылында 1937 жылы дүние салғаны көрсетілген. Ақынның жырлары мен дастандары Орталық ғылыми кітапхана мен Әдебиет және өнер институтының қолжазбалар қорында сақтаулы.
<ref>
[[Қазақ энциклопедиясы]]
</ref>
==Сілтемелер==
*[[Қаратау]]
*[[Шыңжаң]]
*[[Сарыарқа]]
*[[Фирдоуси]]
*[[Хафиз]]
*[[Жәми]]
*[[Науаи]]
==Пайдаланылған әдебиет==
<references />
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат:Тұлға]]
| |||