Ордабасы ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Ордабасы ауданы''' — [[Түркістан облысы]]ның оңтүстігінде орналасқан әкімшілік-аумақтық бөлік. [[1964 жыл|1964]] жылы құрылған. [[1993 жыл|1993]] жылға дейін "Бөген ауданы" деп аталып келді. Аумағы 2,7 мың км. Орталығы - [[Темірлан]] ауылы.

 

Ордабасы ауданың жер бедері жазық. Оңтүстік бөлігі солтүстігіне қарағанда біршама көтеріңкі және бұл бөлігі [[Арыс өзені]]нің салаларымен сай-жыраларға тілімденген. Ауданның ең биік жері [[Қайнар ауылы]]ның шығысында (383 метр). ''Ауданның климаты континенттік''. Қысы қысқа, жұмсақ, жазы ұзақ, ыстық және аңызақты. Қаңтар айының жылдық орташа температурасы ''-3-5°С'', шілдеде ''26-28°С''. Жауын-шашынның жылдық орташа мөлшері ''200-380 милиметр''. Желдің басым бөлігі шығыс, оңтүстік-шығыс бағыттан соғады. Орташа жылдамдығы ''3-5 м/с''. Желдің әсерінен жазда ауданның гидротермиялық көрсеткіші төмендеп ''(0,3-0,4),'' ылғалдылық мөлшері кемиді де аңызақ, құрғақ және ыстық кезең қалыптасады. Аудан арқылы Арыс және оның салалары - [[Боралдай]] (''оң саласы''), Бөржар, Бадам, Шұбарсу, тағы басқа өзендері ағып өтеді. Ауданның орталық бөлігінде Бөген бөгені салынған. Одан [[Арыс-Түркістан каналы]] тартылған. Бөгеннің оңтүстігін бойлай Арыс каналы жүргізілген.

 

Өсімдігі ''қияқ, қоңырбас, солтүстігінде бозжусан басым көкпек, сар-сазан, баялыш, күйреуік'' өскен. Ауданның солтүстігінде бозжусан, ши аралас эфемероидті өсімдіктер өседі. Дәрілік өсімдіктерден ''күріш қонағы, қара меңдуана, тұмаршөп (жұмыршақ)'', тағы басқа кездеседі. Аудан халқы көп ұлтты. Оның басым бөлігін қазақтар құрайды. '''''Ірі елді мекендері:''''' ''Темірлан, Төрткөл, Сыпатаев, Бадам, Бөген, Қайнар, Қарааспан, Шұбар, Қарақұм'', тағы басқа. Ауыл шаруашылықтарына жарамды жердің аумағы ''246,5 мың гектар''. Егіс аумағының құрылымында дәнді дақылдар мен бұршақ ''(37,0%)'' басым. ''24,8%''-ы мақтаға тиесілі. Ауданда облыстағы барлық мүйізді ірі қараның ''7,3%-ы,'' қой мен ешкінің ''5,9%-ы,'' жылқының ''6,6%-ы,'' құстың ''9,1%-ы'' өсіріледі. '''''Аудан орталғы''''' - ''Темірлан ауылынан Шымкент қаласына дейінгі қашықтық 45 километр''. Аудан аумағы арқылы ''Шымкент-Қызылорда темір жолы'' және ''Шымкент-Түркістан-Қызылорда автомагистралі'' өтеді.Қазіргі таңда Батыс Қытай - Батыс Еуропа жолы жүргізілуде, бұл жол бұрынғы Ұлы жібек жолы болған.

 

===Бюджет===

[[2007]] жылдың алты айында жалпы салықтардың кіріс жоспары ''297392 мың'' теңгені құрап, оның орындалуы ''369445 мың теңге'' болды, немесе ''72053 мың теңгеге'' артық түсіп ''124 пайызға'' орындалды. Республикалық бюджеттің жоспары ''30426 мың теңге'', түскені ''44691 мың теңге'' болды. Облыстық [[контингент]] бойынша жоспары ''266966 мың теңге'', орындалуы ''324754 мың теңге'', немесе ''121,6 пайзға'' орындалды. Оның ішінде жергілікті бюджет бойынша жоспар ''163466 мың теңгені'' құраса, оның нақты түсімі ''193713 мың теңге'' болды, бұл жоспардан ''30247 мың теңгеге'' артық, немесе ''118,5 пайызға'' орындалды.

 

== Халқы ==

 

== Ауылдық округтер ==