Ауа массалары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Ауа массалары ''' – [[тропосфера]]ның көлбеу бағытта біртұтас болып қозғалатын ірі, біртекті бөліктері. Белдемдік орнына байланысты: [[арктика]]лық (Оңт. жарты шарда – антарктикалық), қоңыржай белдеулік, тропиктік және [[экватор]]лық болып негізгі 4 түрге бөлінеді. Әрқайсысының өзіне тән температурасы, ылғалдылығы, көріну қашықтығы, т.б. ерекшеліктері болады. Бұлардың өзі [[теңіз]]дік және [[құрлық]]тық болып екіге бөлінеді. Термодинамик. сипатына қарай салқын, жылы және жергілікті болып аталады. Салқын тұрақты ауа массалары құрлық үстінде, қыста үлкен [[антициклон]] жүйесінде, жер бетінің [[радиация]]лық салқындауы нәтижесінде пайда болады. Оған Сібір антициклонында қалыптасатын Саха ([[Якутия]]) үстіндегі құрлықтық ауа массасы жатады. Ол Қазақстан [[климаты]]на (әсіресе қыста) елеулі ықпал жасайды. Қыс кезінде Сібір антициклонының әсерінен ауаның жоғарыдан төмен қозғалуына байланысты бұлт азайып, жер беті суып, аязды [[ауа райы]] қалыптасады. Сондықтан оны «Сібір қысы» деп атайды. Жазда Орт. Азия аумағы үстінде орнығатын тропиктік ауа массасы температурасы жоғары, өте құрғақ ауа райын қалыптастырады. Оны «Азиялық жаз» деп атайды.

 

 

ауа массаларын жалпылама кинематикалық және жылылық сипаттамалары немесе олардың ошағының географиялық орны бойынша болу. Бірінші жағдайда: жылы, суық және жергілікті, ал екінші жағдайда ауа массалары арктикалық, қоңыржай ендік ([[полюс ауасы]]), тропиктік және [[экваторлық ауа]] деп бөлінеді. Бұлардың әрқайсысында ауаның теңіздік және континенттік тип тармақтары болады.

 

[[Қоңыржай]] ендіктің тропосферасы мен стратосферасындағы ауа массаларының, негізінен, батыстан шығысқа қарай тасымалдануы. Ауа температурасы мен атмосфера қысымының субтропиктерден полюстік ендіктерге қарай төмендеуінің салдарынан туындайды.

 

Ауа райының әр түрлі режімдерімен байланысты әр типтегі ауа Иссаларының қайталануын сипаттайтын климат, яғни серпінді климатологияның қарапайым нұсқасы.

 

1) тропиктер- пассаттар немесе полюстік ендіктер - әсіресе Антарктида маңындағы мұхит, ауаның шығыстан батысқа қарай тасымалдануы;