|
Мал шаруашылығындағы тағы бір түлік-сиыр.Ертедегі көшпелі қазақтар сиырды аз малданған.Өйткені сиыр малы қөшіп-қонудың талабына сай келмей, отырықшылыққа ауысқаннан кейін ғана көбейген... Сиыр малы айрықша бағуды тілемейді, өріске өзі кетіп,мезгілінде өзі қайтып келеді.
Адамдар, төрт түлікті қастерлеп, құрметтейік! Себебі, төрт түлікті кисек- киім, ішсек -сусын, жесек- тамақ қой!
Адамдар, төрт түлікті қастерлеп, құрметтейік! Себебі, төрт түлікті кисек- киім, ішсек -сусын, жесек- тамақ қой!'''Төрт түлік''' – мал: түйе, жылқы, қой, сиыр. Қазақ халқы осы төртеуін төрт түлік деп атаған. Ауыз әдебиетінде “төрт түлік малды құрадың” деген тіркес жиі кездеседі. Бұл дәулетіне сәулеті сай адамдарға арналып айтылған. Мысалы, “Байбөрі деген бар екен, Байбөрі малға бай екен, Төрт түлігі сай екен...” (“[[Алпамыс батыр]]” жырынан). Халық төрт түліктің әрқайсысының сақтаушы иесі бар деп ұғынып, оларды [[ойсылқара]], [[Қамбар Ата|қамбар ата]], [[шопан ата]], [[Зеңгі Баба|зеңгі баба]] деп атаған. Төрт түлікті кейде ''жұп (аша, айыр) тұяқ, тақ (тік) тұяқ'' деп те атайды. Қазақ төрт түліктің ішінде түйе малын байлық ретінде де, көлік ретінде де, азық ретінде де қатты қастерлеген. “Нар жолында жүк қалмас” деген мәтел осының айғағы. “Ат – ердің қанаты”, “Мінсең – көлік, жесең – ет” деп жылқы малын да аса жоғары бағалаған. Сондай-ақ қой мен ешкі, сиыр малының да өзіне тән ерекше қасиеттері болатынын ұмытпаған.
|
