|
'''Экзистенциализм''' (лат. eksіstentіa – өмір сүру) – [[адам]] өмірінің [[мән|мәні]], оның тұлғалық болмысы жайлы батыс философиясындағы иррационалистік [[бағыт]]. [[Адам|Адамның]]ның өзіндік Менін тануы [[өмір]] мен [[өлім|өлімнің]] мәні, еркіндіктің мағынасы, [[адамгершілік]], [[рахымдылық]], [[сұлулық]], [[әділеттілік]] пен [[ақиқат]], адамның дүниеге келудегі мақсаты, қоғамдағы орны сияқты көптеген филос. мәселелердің шешімін табуға итермелейді. Э.Экзистенциализм бағыты өкілдерінің көзқарасы бойынша: өзіндік Менін түйсіну және өзгемен санасу адамды саналы әрекетке жетелейді. Өзгенің бостандығына [[қол]] сұққан жағдайда бостандықтың қадірін білетін адамның ар-ожданы бас көтеруге тиісті. Қоғам егер осындай еркін тұлғалардан құралса, онда үйлесімді, шығармашылық байланыстағы, бірін-бірі түсінетін, әрқайсысы өз құқығын білуімен қатар, өз міндеті мен жауапкершілігін толық сезінетін толыққанды қауымға айналады деп білді. Э.Экзистенциализм филос.философиялық бағыт ретінде 20 ғ-дағасырда қалыптасты. Ол [[адамгершілік]] құндылықтар күнделікті тұтынушылық қажеттіліктердің тасасында қалған, техногенді, индустриалды, қатыгез қоғамға қарсылық ретінде туындады. Ғаламдық дағдарыстар мен соғыстар және төніп келе жатқан эколог.[[экологиялық апат]] адамгершілік құндылықтардың құлдырауына, адамның өз қолымен жасалған бірақ, өзіне жат дүниесінде адамның өмірінің мәні мен болмысы жайлы сұрақтар неғұрлым шиеленісе түседі. Адамгершілік құндылықтарға бет бұру бұл бағыттың басты ерекшелігі. Э-ныңЭкзистенциализмның негізгі өкілдері: М.Хайдаггер, К.Ясперс, Н.А. Бердияев, Ж.П. Сартр, Г.Марсель, А.Камю, сондай-ақ олардың идеялық қолдаушылары: Августин, Ф.Шеллинг, С.Кьеркогор, А.Шопенгауэр, Ф.М. Достаевский, Ф.Ницше. Э.Экзистенциализм еур.еуразиялық әдебиеттің, театрдың, басқа да өнер салаларының дамуына ықпал етті. Қорқынышқа байланысты көптеген шығармалар туындап, оны жеңу, [[адамгершілік]] [[құндылық|құндылықтарды]] [[адам]] тіршілігінің баянсыздығы тұрғысынан қарастыру басты тақырыпқа айналды. <ref> Қазақ энциклопедиясы, 10 том; </ref>
==Пайдаланылған әдебиет==
<references/>
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат: Білім]]
|
