Роберт Стюарт, Олбани герцогы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш clean up, replaced: Стерлинг сарайы → Стерлинг қамалы using AWB
66-жол:
| Туған жері =
| Қайтыс болған күні = 03.09.1420
| Қайтыс болған жері = [[Стерлинг сарайықамалы|Стерлинг]], [[Шотландия]]
| Жерленді = [[Данфермлин аббаттығы]]
| Династия = [[Стюарттар]]
96-жол:
 
== Жас кезі ==
Роберт Стюарт ресми некеге дейін туған Шотландия королі Роберт II мен Элизабет Мурдың ұлы. 1382 жылдың өзінде [[Файф графы]], Роберт королдік қазынаға түсетін табыстарды жинауға жауапты Шотландияның [[Лорд ұлы камергер|лорд ұлы камергер]] болып тағайындалды. Тақ мұрагері, [[Каррик (Шотландия)|Каррик]] графы жарақатының кесірінен мемлекеттік міндеттерді орындауға қабілетсіз болып қалғандықтан,1389 жылы парламенттің бақылауында әрекет еткен патшалықтың регент-«сақтаушысы» ретінде тағайындалды және 1390 жылы Шотландияның тағына ағасы Роберт III келгеннен кейін де осы лауазымды сақтап қалды.
 
Регент болған соң, Роберт Стюарт 30 жылдан астам уақыт бойы Шотландияның басқару жүйесінде көшбасшылық ұстанымын сақтап қалды. Көрнекті командир болмаған Роберт Стюарт елдегі ең ірі барондарда әскери істерге сенімді тірегінің маңыздылығын түсініп, [[XV ғасыр|XV ғасырдың]]дың басында ағылшындардың аумағына шотланд магнаттары жасаған жорықтарына белсенді түрде болысты. Сонымен қатар, Файф графы Роберт III-нің билігі кезінде патшалық биліктің әлсіздігін белсенді қолданды: ол жүнді бажсыз экспорттау құқығын алды, оған бірнеше қалалардың кедендерінің табысын берілді және мемлекеттік қазынадан бірнеше зейнетақы тағайындалды. Нәтижесінде Роберстің табысы сол кезеңдегі үлкен мөлшерге жылына 2000 фунт стерлингке жетті.
 
== Олбани герцогы ==
107-жол:
 
=== Сыртқы саясат ===
Олбани герцогының басты сыртқы саяси мәселесі - ағылшын тұтқынынан [[Хомильдон-Хилл түбіндегі шайқас|Хомильдон-Хилл шайқасында]] ұсталған, шотланд ақсүйектерін, соның ішінде ұлы [[Мердок Стюарт, Олбани герцогы|Мердок Стюартты]] елге қайтаруына күрес. Бітім туралы келіссөздер және тіпті Англиямен бейбітшілік шартын жасасқан кезде, Олбани герцогы Англия патшасы [[Генрих IV (Англия королі)|Генрих IV-ге]] қарсы күштерді: [[Генри Перси, 1-ші Нортумберленд графы|Нортумберленд графы]], [[Оуайн Глиндур|Оуайн Глиндурды]]ды қолдады. 1416 жылы Олбаниге ұлы Мердокты ағылшын тұтқындарынан 10 мың фунт стерлингке босата алды. Король Яков I Олбани герцогы тірі кезінде тұтқыннан босатылмады.
 
1409 жылы Англиямен әскери әрекеттер жанданды. Шотландық жасақтар [[Йедбург|Йедбургты]]ты басып алды да, қиратты. Нәтижесінде, Англияның қол астында тек екі шотландық қала - [[Роксборо]] және [[Берик-апон-Туид]] қалды. Алайда, әскери іс-шаралар ерекше қуатсыз өткізілді. Тек 1417 жылы [[Нормандия|Нормандияны]]ны ағылшындар басып алған кезде, Шотландия одақтасы Францияға көмекке келді, регенттің өзі басқарған үлкен әскерді солтүстік Англияға жіберді. Бірақ Роксбург пен Берикті қоршау сәтсіз аяқталды. 1419 жылы [[Карл VII (Франция королі)|дофин Карлдың]] әскери әрекеттеріне қолдау көрсету үшін регенттің ұлы [[Джон Стюарт, Бьюкен графы|Бьюкен графы, Джон Стюарт]] бастаған шотландық экспедициялық корпусы Францияға жіберілді.
 
Ұлы бөліну кезінде, Олбани герцогы Шотландияға дәстүрлі авиньондық папаға деген қолдауын сақтап қалды, ал сол уақытта король Яков I өкілдері арқылы шіркеудің бөлінуі біткен [[Констанц соборы|Констанц соборына]]на белсене қатысты. Тек университеттің және Шотландия парламентінің қысымы 1418 жылы Олбани герцогын біртұтас католик шіркеуінің жаңа папасы [[Мартин V (Рим папасы)|Мартин V-ні]] мойындауға мәжбүр етті.
 
=== Ішкі саясат ===
118-жол:
Регенттің негізгі қарсыласы [[Англия Патшалығы|Англия]] мен [[Франция патшалығы|Франциямен]] келісе отырып, Шотландиядан тәуелсіз саясатын жүргізген, елдің батысындағы кельттік көшбасшы - [[Дональд Макдональд (Аралдар лорды)|Аралдар лорды, Дональд Макдональд]]. 1410 жылы Олбани мен Аралдар лорды арасындағы қарсыластық солтүстігіндегі шотландық [[Росс графы (Шотландия)|Росс графтығын]] иелену құқығы әскери қақтығыс тудырды. Росс үшін күрес ымырамен аяқталды, Шотландиядағы кельттік және ағылшындық күштердің тепе-теңдігін көрсетті.
 
Олбани герцогы билігі ензінде, Шотландияда алғашқы [[Протестантизм|протестанттар]] - [[Джон Уиклиф|Уиклиф]] ілімінің жақтастары пайда болды. XV ғасырдың басында Шотландиядағы ең маңызды мәдени оқиғаға еретиктерге қарсы күрес - елдің алғашқы [[Сент-Эндрюс университеті|Сент-Эндрюс университетінің]]нің негізін құрды.
 
Роберт Стюарт 1420 жылы қайтыс болды және [[Данфермлин аббаттығы|Данфермлин аббаттығында]]нда жерленген.
 
== Отбасы ==
Олбани герцогы екі рет үйленді: Маргарет Грехем (қай. шамамен 1380) мен Мюриэле Кейтке (қай. шамамен 1449). Екі некеден сегіз қыз бен төрт ұл сүйді: [[Мердок Стюарт, Олбани герцогы|Мердок]] (1362—1425), 2-ші Олбани герцогы, [[Джон Стюарт, Бьюкен графы|Джон]] (1380/1381—1424), Бьюкен графы мен Франция коннетаблі, Эндрю (қай. 1413 ж. дейін) мен Роберт (қай. 1424), Росс графы.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
[[Санат:Стюарттар]]