Ислам либерализмі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Ислам модернизмінің негізін қалаушылардың бірі саналатын мысырлық Ислам заңгері және дінтанушы [http://%D0%90%D0%B1%D0%B4%D0%BE_%D0%9C%D2%B1%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%BC%D0%B5%D0%B4 Мұхаммед Абдух] мұсылман рәсімдерінің, догмалардың және отбасылық байланыстардың қаттылығын жойды. Абдух мұсылмандар ортағасырлық дінбасылар ұсынған мәтіндердің түсіндірулеріне ғана сене алмады деп мәлімдеді, олар өзгеріп жатқан уақытты сақтау үшін ақыл-ойды қолдануы керек еді. Ол исламда ер адам көпір астында жүру үшін жаратылмағанын, адамға білімді басшылыққа алу үшін ақыл берілгенін айтты. Абдухтың айтуынша, мұғалімнің рөлі ер адамдарды оқуға бағыттау болды. Ол ислам адамдарды ата-бабаларының әлемінен бөлінуге шақырады және ислам дәстүрді құлға еліктеуді айыптайды деп сенді. Оның айтуынша, адамға берілген дінге байланысты ең үлкен екі құндылық-ерік-жігердің тәуелсіздігі және ой мен пікірдің тәуелсіздігі. Дәл осы құралдардың көмегімен ол бақытқа қол жеткізе алды. Ол Батыс өркениетінің Еуропадағы өсуі осы екі қағидаға негізделген деп санайды. Ол еуропалықтар көптеген адамдар өз таңдауын жүзеге асыра алғаннан кейін және фактілерді ақылмен түсінгеннен кейін әрекетке оянды деп ойлады. Ол өзінің еңбектерінде Құдайды адамзатты бала кезінен жастыққа, содан кейін ересектерге дейін тәрбиелеуші ретінде суреттейді. Оның айтуынша, ислам-догмаларды дәлелдеу арқылы дәлелдеуге болатын жалғыз дін. Ол полигамияға қарсы болды және оны архаикалық әдет деп санайды. Ол адамдарды құлдықтан босататын, барлық адамдар үшін тең құқықты қамтамасыз ететін, дінтанушылардың түсіндіру монополиясын жоятын және нәсілдік дискриминация мен діни мәжбүрлеуді жоятын Ислам формасына сенді.