|
'''Матай''' — [[Орта жүз]] [[найман]] тайпасының құрамына кіретін рулар бірлестігі. Шежіре деректері бойынша Матайдан аталық, кенже, қаптағай рулары тараған.
{{Infobox Kazakh Clan
| атауы = МАТАЙ
| лақап_атауы = : Өр Найман
| таңбасы = бөрі
| таңба_сипаттамасы = '''Бөрі-Қасқыр'''
| ұраны = : [[Бөрібай батыр]],Қаптағай
| жүзі = : [[Орта жүз]]
| тайпасы = :[[Найман]]
| шығу_тегі = : [[Төлегетай баба]]
| бөлімдері =:Аталық,Кенже, Қаптағай батыр
| тараулары =Алып
| ақсақалы =: Матай Бозғара<ref>http://www.elim.kz/article/122/</ref>
| қыстаулары = : [[Алтай таулары|Алтай]], [[Тарбағатай]]
| жайлаулары = : [[Іле]],[[Лепсі]],[[Ұлытау]] бойлары
| торабы = : [[Нұра]]
}}
Матайлар [[Шығыс Қазақстан облысы]] [[Шар (өзен)|Шар]], [[Қызылсу өзені|Қызылсу]], [[Көкпекті өзені|Көкпекті]], [[Былқылдақ өзені|Былқылдақ өзендерінің]] алқабы мен [[Шыңғыстау тауы|Шыңғыстау]], [[Жуантөбе тауы|Жуантөбе]], [[Салқынтөбе тауы|Салқынтөбе тауларының]] атырабын мекендеген. Қаптағай ұрпақтары (қыдыралы, құлшан, [[төртқара]], толыбай, төртсары, ақтілес, көлдей, жұмбай, қаржау, бөрте) [[Лепсі (өзен)|Лепсі]], [[Қапал өзені|Қапал өзендерінің]] және [[Ақсу өзені|Ақсу]], [[Сарқант өзені|Сарқант]], [[Бүйен өзені|Бүйен өзендерінің]] алқабын қоныстанған.
Ұраны — '''Қаптағай, Бөрібай.'''
Рулық таңбасы — ('''бөрі''').
'''Матай''' — [[Қазақ]] халқының құрамындағы [[ру]].
[[Орта жүз]] [[Найман]] тайпасының құрамынан таратылады,[[Найман]] тайпасына кіретін рулар бірлестігі.Шежіре деректері бойынша Матайдан Аталық,Кенже,Қаптағай батыр рулары тараған.
Матайлар [[Шығыс Қазақстан облысы]],[[Шыңғыстау]]([[Семей]])[[Шар (өзен)|Шар]], [[Қызылсу өзені|Қызылсу]], [[Ертіс]] өзені, [[Көкпекті өзені|Көкпекті]], Аягөз өзені, [[Былқылдақ өзені|Былқылдақ өзендерінің]] алқабы мен [[Шыңғыстау тауы|Шыңғыстау]], [[Жуантөбе тауы|Жуантөбе]], [[Салқынтөбе тауы|Салқынтөбе тауларының]] атырабын мекендеген.
Қаптағай батыр ұрпақтары (Қыдыралы, Көлдей-Қарауылжасақ, Жұмбай-Жарылқамыс, Құлшан, [[Төртқара]], Толыбай, Төртсары, Ақтілес, Қаржау, Бөрте) [[Лепсі (өзен)|Лепсі]], [[Қапал өзені|Қапал өзендерінің]] және [[Ақсу өзені|Ақсу]], [[Сарқант өзені|Сарқант]], [[Бүйен өзені|Бүйен өзендерінің]] алқабын қоныстанған.
Ұраны — '''Қаптағай, Бөрібай.'''
Рулық таңбасы — ('''бөрі''').
Қаптағай батырдың – Бөрібай батыр бесінші ұрпағы болса, оның аты шыққан тағы бір ұрпағы ол – Асанның алты ұлының бірі – Сары батыр. Сары батыр болса, ол да Бөрібай батырдың әкесі екендігі және бұл жалғастық ұрпақтардың батырлық жалғасы іспеттес.
Матайдан тараған ұрпақтың бәрі [[Шынжырлы тұқым]].
'''"Найман болсаң Матай" бол"''' деп Бұқар жырау бекер айтпаған.
==Болыстары==
Кешке, Шошқа, Бәкі, Самай, Қожанқұл, Қарауыл, Жасық, Қаптағай, КидіЕменалы, Қайнар, Қуантай және Тентек ұрпақтарына бөлінеді. Қоныстары Шыңғыстаудың арғы тау-тастары жағында, Бестамақ және Қызайелі алқаптарында, ал алыстағы Тентек, Құнантай рулары өз ақсақалдарымен бірге Ертіс бойында, тура Төменгі жартастағы Барашков станицасы тұсында үлкен Матай болысы болған.
Тәнеке батыр заманында Көлдей-Жұмбай болыстары.
'''Матай'''дың көп болысы [[Тобықты]]ларға жақын болыс болған.
==Тарихы==
Шежіре бойынша Найман ақсақалдан Төлегетай,Сүгірші,Сарыжомарт, Терістамғалы тарайды,Төлегетай бабадан Найманның белгілі де атақты рулары Матай,Қаракерей,Төртұл,Садыр тарайды.
Ал тарих бойынша б.з.б. II ғасырда
Қытай мен Қазақстан жерінде алып Матай-Шан Найман империясы болған және бірнеше хандықтарға бөлінген.
Матайдан сөзге шешен, ұрыста қайратты батыр, билер көп шыққан. Ұлан-ғайыр алып жатқан жеріне сай халқы да көп әрі дәулетті, жуан сіңір ел болған.
== Тұлғалар ==
* [[Алтай Сырымбет]] батыр
'''ЕР ҚАПТАҒАЙ'''
* [[Шоңай Қожамқұлұлы]]
Күллі Найманның ұраны
* [[Бөрқұлақов Талант Әмитжанұлы]]
Матайдан тарайды
* [[Ағанас би]]
1. [[Зере]] әже
* [[Зере]] әже
* [[Ілияс Жансүгіров]]
2. [[Шоңай Қожамқұлұлы]]
* [[Сара Тастанбекқызы]]
* [[Тәттібай Есімбекұлы]]
3. [[Есенкелді Құдайназарұлы]]
* [[Шиырбай Келдібайұлы]]
* [[Қожбанбет би]]
4. [[Бименбет Есенәліұлы]],Бала би
* [[Есімбек қажы Тәнекеұлы]]
* [[Аша Матай]]
5. [[Марқасқа]] жырау
* [[Сейітбаттал Маманұлы]]
* [[Маян батыр]]
6. [[Тәтіқара]] жырау
* [[Қаптағай батыр]]
* [[Сүйік батыр]]
7. [[Сара Тастанбекқызы]]
* [[Дөсет би]]
* [[Бедел Жәнібек батыр]]
8. [[Ілияс Жансүгіров]]
* [[Бөрібай батыр]]
* [[Сары батыр]]
9. [[Тәнеке Нұралы Дөсетұлы]]
* [[Сары мырза]]
* [[Нұралы батыр]]
10. [[Қожбанбет би]]
* [[Сара Тоқтамысова]]
11. [[Бөрібай батыр]]
12. [[Көтен Тәуіп Байғотанұлы]]
13. [[Алтай Сырымбет]] батыр
15. [[Молықбай Байсақұлы]]
16. [[Сары мырза]]
17. [[Жетен батыр]]
18. [[Досай Бәйгелұлы]]
19. [[Төртқара]] [[Апыр батыр]]
20.[[Төртқара]] [[Жалаңтөс баһадүр]]
21. [[Еңлік-Кебек]] - '''Еңлік сұлу'''
22. [[Есімбек қажы Тәнекеұлы]]
23. [[Тәттібай Есімбекұлы]]
24. [[Бөлек]] батыр
25. [[Сейітбаттал Маманұлы]]
26. [[Дарабоз ана]],'''Қызай елі'''
28. [[Қисық Төзекұлы]]
29. [[Қыдыралы Бөрібайұлы]]
30. [[Шиырбай Келдібайұлы]]
31. [[Шәкі шешен]]
32. [[Кенже]] шешен,'''үлкен аталық'''
33. [[Қарашаұлы Бәйдібек]],'''Қызай елі'''
34. [[Сара Тоқтамысова]]
35. [[Әлібек Зілқараұлы]] батыр
35. [[Жайнақ батыр]]
36. [[Талант Әмитжанұлы Бөрқұлақов]]
37. [[Майра Ілиясова]]
38. [[Байкөкше Балғынбайұлы]]
39. [[Саржан Томанышұлы]]
40. [[Аша Матай]]
41. [[Бәйеке Жазыбайұлы]]
{{Суретсіз мақала}}
==Матай руымен аталған жер,су,ауыл аттары==
{{Қазақ рулары}}
[[Матай ауылдық округі]] - Алматы облысы Ақсу ауданындағы әкімшілік бірлік.
[[Санат:Қазақ рулары]]
[[Матай жотасы]] - Жетісу (Жоңғар) Алатауының қиыр оңтүстік шетіндегі жоталар тобы. Оңтүстік-батысында Шолақ тауымен, солтүстік-шығысында Алтынемел жотасымен шектеседі. Ол ендік бойымен 40-45 км-ге созылып жатыр,
Матай бабаның атына берілген жота көптеген тұлғалар дүниеге келген тау
{{stub}}
[[Матай]] — Алматы облысы Ақсу ауданындағы ауыл, темір жол бекеті,
| 