Махаббат: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Орта ғасырларда М. ұғымы көркем шығарманың ғана нысаны емес, [[дүниетаным]], [[дін]], [[философия]], [[эстетика]] салаларының өзекті мәселелері бастау алатын кәусар бұлақ саналды. Ортағасырлық [[мұсылман теологиясы|мұсылман]] және [[христиан теологиясы|христиан теологиясында]], [[діни әдебиет|діни әдебиетте]], сондай-ақ [[шығыс поэзиясы|шығыс поэзиясында]] да басты тақырып М. болды, көптеген [[онтология|онтол.]], [[аксиология|аксиол.]], [[гносеология|гносеол.]] мәселелердің шешуін табар түйіні осы М. категориясы еді.

==Философияның бір категориясы ретінде ==

М. ұғымының сырлы әлемін [[жүрек]] пен [[көкейкөз|көкейкөздің]] (интуицияның) үлесіне қалдырып, оның эзотер., тылсым

бейсаналық табиғатын мойындағанның өзінде, ғалам жаратылысының мәні, хақты тану мүмкіндігі, адам рухани ізденісінің түп мақсатына қатысты ақыл-ой деңгейіндегі толғаныстарды шешуде де М. '''филос. категория қызметін''' атқарды. Бұл бойынша М. — [[ғалам|ғаламның]], адамзат жаралуының телеол. себебі, оның рухани жетілуінің, эстет. [[ләззат|ләззаттануының]], этик. [[ғибрат|ғибраттануының]] негізі. М. әрбір адамды бейтарап қалдырмайтын, адам өмірінің мәні мен маңызы, сырлы әлемі. Сондықтан М. жайлы әрбір адамның жеке көзқарасы, өзіндік ой-пікірі, түсінігі болуы және оның әр алуан болуы заңдылық. М. әрбір адамның әлемдегі, қоғамдағы, отбасындағы өзінің орнын белгілеуге, өзін-өзі, ақиқат мәнді, [[жаратылыс]] сырын тануға мүмкіндік беретін маңызды таным-түйсігі. Сол себептен М-тың сипаты да түрліше. <br>

М-ты осылайша жіктеуге М. иесі сезімінің нысанын, көздеген мақсатын белгілеуі негіз болады. М-тың сезімдік әсер тұрғысынан [[күйініш]] пен [[сүйініш]], [[қорқыныш]] пен [[үміт]] өзара ұласа жүріп, адам бойында күйіп-жанған ынтық сезім, қанат бітірер ұшқыр қиял, риясыз пейіл, мейірім-шапағат түрінде көрініс беруі М-тың бар түріне тән жалпы сипаты болып табылады. Яғни М-тың қай түрі болсын адамды [[ізгілік|ізгілікке]], [[мейірімділік|мейірімділікке]], [[адалдық|адалдыққа]] тәрбиелейді.

[[File:DickseeRomeoandJuliet.jpg|thumb|right|200px|Ромео мен Джульетта (1884 жылы салынған сурет)]]

==Ер мен әйел арасындағы махаббат==

Адамдардың басым көпшілігін толғандыратын да, көптеген көркем шығармаларға өзек болған тақырып та '''ер мен әйел арасындағы М.''' Алғашқыда күйіп-жанған ынтық сезіммен басталған М. ''жұбайлық жұп құру кезінен бастап жаңа сатыға өтеді''. [[Неке|Некедегі]] ер мен әйелдің отбасындағы өзара адалдығы, бір-біріне қамқорлығы, ортақ жауапкершілігі, ізгі мақсат, ортақ мүддеге жұмылуы алдыңғы орынға шығуымен М. жаңа сапалық өзгерісте дамып, тәрбиелік мәні артады. Демек, ер мен әйел арасындағы М. пен осындай басқа да М-тардың барлығы — олардың ешқайсысын жоққа шығармайтын, бірақ бүтіндей қамтып, әрқайсысының мәнін арттыратын адамның хақиқатты мақсат еткен Аллаға деген М-ының алғашқы сатыларының бірі.