Уикипедия

Байзақ ауданы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
'''Байзақ ауданы ''' – облыстың оңт-ндегі әкімш. аудан. 1938 ж. құрылған. 1996 жылға дейін Свердлов ауданы болып аталды. Жерінің аум. 4,5 мың км2. Тұрғыны 70,0 мың адам (2002). Аудандағы 43 елді мекен, 14 ауылдық әкімш. округтеріне біріктірілген. Орт. – Сарыкемер а.
Аудан жерінің басым көпшілігі жазық, тек оңт-нде ғана [[Қырғыз АлатауыныңАлатауы]]ның тау алды аласа қыраттары мен қырқалары орналасқан. Ауданның ең биік жері оңт-нде (1637 м). Солт-нде Мойынқұмның[[Мойынқұм]]ның қырқалы-ұялы және шағылды құмды алқабы, орта бөлігінде Талас өз-нің аңғары жатыр. Жер қойнауынан фосфорит кені, құрылыс материалдары барланған. Климаты тым континенттік, қысы біршама жұмсақ, жазы ыстық, қуаң, солт-гі (Мойынқұм) аңызақты. Ауаның орташа темп-расы қаңтарда –6 – 9С, шілдеде 23 – 26С. Жауын-шашынның орташа жылдық мөлш. 150 – 300 мм. Аудан аумағынан [[Талас өзені|Талас]], [[Көделі]] өзендері және олардың салалары мен тармақтары оңт-тен солт-ке қарай ағады. Жерінің топырағы негізінен сұр, солт-нде құмды, оңт-нде (тау алды) бозғылт қоңыр топырақты. Оларда жусан, еркекшөп, көкпек, бұйырғын, күйреуік, жыңғыл, сексеуіл, өзен бойында қамыс, құрақ өседі. Жануарлардан [[қасқыр]], [[түлкі]], [[қоян]], [[суыр]], [[борсық]], жабайы [[шошқа]], [[ақбөкен]], [[Сарышұнақ|саршұнақ]], [[аламан]], құстардан [[дуадақ]], [[құр]], [[көкқұтан]], [[қырғауыл]] кездеседі. Өзендерінде [[сазан]], [[алабұға]], [[шортан]], шабақтың[[шабақ]]тың бірнеше түрі кездеседі.
Аудандағы халықтың негізін қазақтар құрайды (78,8%). Одан басқа 30-дай ұлт өкілдері тұрады. Б.а. облыстағы халықтың тығыз орналасқан аудандарының бірі. Халықтың орташа тығыздығы 1 км2-ге 15,5 адамнан келеді. Ірі елді мекендері: Сарыкемер (15,6 мың адам), Бурыл (5,0), Қызыл Жұлдыз (4,6), Түймекент (4,5), Құмжота (3,0), Байзақ (2,8), Талас (2,5), Кеңес (2,2), Мәдимар (2,1) және Жетібай (2,0). Аудандағы шет елдерден келген оралмандар саны 2757 адамды құрайды.
А. ш-на жарамды жерінің жалпы аум. 411,2 мың га (2001), оның ішінде жыртылған жері 63,8 мың га. А. ш-на пайдаланылатын жердің жалпы аум. 332,6 мың га, оның 69,5 мың га-сы шаруа қожалықтарына берілген. Жан басына шаққанда 1 адамға 5,9 га жерден келеді. Аудан аумағындағы шабындықтың аум. 6,6 мың га, жайылымы 339,3 мың га. А. ш-ндағы бүкіл жыртылған жердің (63,8 мың га), басым көпшілігіне (54,2%) бидай егілген. Жүгері 1,3 мың га жерді қамтыған. Көкөністер (3,1 мың га) мен майлы дақылдар (1,8 мың га) бүкіл егістіктің 10,7%-ын құрайды. Ауданда одан басқа қант қызылшасы (1124 га), картоп (400 га), жүзімдік (150 га) және жеміс ағаштары (166 га) отырғызылған (2001).
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Байзақ_ауданы» бетінен алынған