Александр Грэхэм Белл: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
21-жол:
Александр Грейам Белл (ағылш. Alexander Graham Bell; 3 наурыз 1847, Эдинбург, Шотландия — 2 тамыз 1922, Баддек, Жаңа Шотландия провинциясы, Канада) — тегі шотландық америка және канада ғалымы, [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]]-тағы телекоммуникациялық саланың ары қарайғы дамуын айқындаған [[AT&T Inc.|American Telephone and Telegraph Company (AT&T)]] компаниясының негізін қалаушы.
 
Оның әкесі [[Мелвилл Белл]] 1849 жылы "Сөйлеу және шешендік принциптерді жаңаша түсіндіру" кітабын шығарды (ағылшын тілінде a new Elucidation Of the Principles Of Speech And Elocution). Бұл кітапта ол "әр түрлі дыбыстарды білдірудің барлық мүмкін жолдарын білдіретін ғылыми алфавит" құру керек деген ойды білдірді. 1860 жылы ол үлкен жетістікке жеткен "шешендік Стандарт" (the Standard Elocutionist) кітабын шығарды. XIX ғасырдың аяғында Ұлыбританияның өзінде 168 баспа осы кітапты шығарған , ал АҚШ-та осы кітаптың 250 мыңнан астам данасы сатылды.<ref>https://archive.org/details/bellalexandergra0000bruc</ref> Мелвилл бірнеше жылдар бойы адам сөйлеуінің барлық мүмкін дыбыстарын жинады, оларды көбейту тәсілдерін мұқият жазды және оның барлық еңбектері 1867 жылы басылған "Көрнекі тіл" (''Visible Speech: The Science Of Universal Alphabetics'') кітабында жинақталған<ref>''Gray, Charlotte.'' Reluctant genius. Alexander Graham Bell and the passion for invention. — New York: Arcade Publishing, 2011. — [[ISBN 978-1-61145-060-6]].</ref>.
 
1843 жылы Мелвилл Белл өзінің болашақ әйелі Элиза Грейс Симондспен (Элиза Грейс Симондс), тапсырыс бойынша сурет салған кеме хирургының қызымен кездесті. Ол болашақ жұбайынан 10 жас үлкен еді, тағы бір айта кетерлігі, есту қабілеті нашар болды, сондықтан ол үнемі арнайы есту түтігін қолдануға мәжбүр болды. 1844 жылдың 19 шілдесінде олар үйленді<ref>''Bruce, Robert V.'' Alexander Graham Bell and the Conquest of Solitude. — Boston Toronto: Little, Brown and Company, 1973. — С. 15. — 564 б. — <nowiki>ISBN 0-316-11251-8</nowiki>.</ref>.
 
Некеден үш ұл дүниеге келді: 1845 жылы олардың ұлы Мелвилл Джеймс (Mellville James), 1847 жылы Ескендір Белл (''Alexander Graham''), 1848 жылы үшінші ұлы ЭдвардЭдуард (Edward Charles) дүниеге келді.
 
== Балалық және жасөспірім кезеңі ==
Барлық үш ағайынды алғашында үйде оқыды, бірақ 10 жасқа толысымен олар мистер Макларен (Maclaren’s Hamilton Place Academy) жеке мектебіне жіберілді. 11 жаста олар оқуын жалғастырды, әкесі өз ұлдарын Шотландияның ең үздік мектебі - Эдинбург Патшайымы Жоғарғы мектебіне (Edinburgh’s Royal High School) жіберді. Осы мектептемектептегі антикалық тілдерден сабақ жақсы өткендіктенөтетіндіктен "Солтүстік Афина" деп атағанаталған, алайда Ескендір Белл бұл мектепте аса қатты табысты бола қойған жоқ. Үлкен ағасы 1858 жылы өлеңдерді мәнерлеп оқығаны үшін бірінші сыйлығын алды, 1860 жылы тағы да бір сыйлық алды, ал 1862 жылы ол француз тіліндегі табысыжетістігі үшін сыйлықты иеленді. Ал Ескендір Белл мектепте аса қатты көзге түсе қойған жоқ.
 
Ескендір Беллдің музыкаға икемі байқалды, сондықтан оны пианист Аугусто Бенуа Бертиниге (Auguste Benoit Bertini) оқуға жіберді. Мектеп жылдары ол басқа Эдинбург мектебіндегілердей аса қатты қызығушылықсыз крикет ойнады.
 
Ескендір Белл әрдайым қызыққұмар әрі қызықшыл болды , сонау жасөспірім кезінде-ақ "Балалар Арасындағыарасындағы Ғылымды Дамытудамыту Қоғамынқоғамын" құрды. Бұл қоғамда барлық оқушылар "профессор" деп аталды және ғылыми баяндамаларымен шықты. Бір күні осы қоғам шошқаның тұтас етін соймақшы болады. АлександАлександр Белл тіліп кесе бастайды, бір кезде тұтас еттен жануарлардың өкірген дыбысына ұқсас қорқынышты дыбысы бар газ шыға бастайды. Соңында "профессорлар" қорқынышпен қашып тарқасады.
 
Ағасы Эдинбург Жоғарғы Мектебінің алты жылдық курсын аяқтады, ал Ескендір ол жерде 4 жыл ғана оқыды. 15 жасында әкесі Ескендірды Лондонға атасынан шешендік өнерді үйретуге жіберді.<ref>''Bruce, Robert V.'' Alexander Graham Bell and the Conquest of Solitude. — Boston Toronto: Little, Brown and Company, 1973. — С. 31. — 564 бет — <nowiki>ISBN 0-316-11251-8</nowiki>.</ref><gallery mode="slideshow">
43-жол:
Ескендір Белл әкесіне оның тәжірибелерін жасауға көмектесті, өзі де шешендік өнерден ұстаз болып жұмыс жасай бастады. 1863 жылы ол Weston House жергілікті жеке мектепке мұғалім болу үшін Шотландияның солтүстік жағалауындағы шағын [[Элгин]] (Elgin) қаласына келді. Ол жерде ол жылына 10 фунтқа музыка мен шешендік өнер оқытушысы болып жұмыс істей бастады. Сол кезде Ескендір Беллдің жасы 16-ға енді толған еді, ал кейбір шәкірттерінің жасы одан үлкен де болатын.<ref>''Bruce, Robert V.'' Alexander Graham Bell and the Conquest of Solitude. — Boston Toronto: Little, Brown and Company, 1973. — С. 37. — 564 бет — <nowiki>ISBN 0-316-11251-8</nowiki>.</ref>
 
1864 жылы Ескендір Белл [[Эдинбург университеті|Эдинбург Университеті]]<nowiki/>нде оқи бастады. Келесі жылы ол Weston House-ға қайта сабақ беруге оралды. Отбасында ауыр жағдай болды: 1865 жылы оның атасы қайтыс болды. Мелвилл Белл оның ісін жалғастыру үшін Лондонға аттанды. Мелвиллге өз ұлын ісін жалғастыру үшін көп үгіттеуге тура келді. Ескендір Белл бір мезетте сабақ беруге және Эдинбург Университетіндегі барлық емтихандарын тапсыра алатынына сенді. Мелвилл ұлының оқу мен сабақ беруді бірге алып жүре алмайды, Лондон Университетінде оқығаны жөн деп санады.
 
1866 жылы Мелвилл өз ұлын Bath қаласында мұғалімдік жұмыс орнын Сомерсетшир колледжіне (Somersetshire College) жұмысқа орналастырды. Бұл мекеме колледж деп аталғанымен, жеке мектеп болатын, онда джентельмендер ұрпақтарыбуыны даярланған еді.
 
Оның бөлмесінде электр батареялары, магниттер мен әртүрлі реактивтері бар түтіктер жиі байқалатын. Терезесінен сымдар шығып тұратын, Ескендір достарымен Чарльз Уитстон телеграфымен сөйлескенді ұнататын. Ескендірдың Бэф-те болуы 1866-1867 оқу жылына дейін жалғасты, бірақ ол 1867 жылы көктемде туберкулезден қайтыс болған інісінің қайтыс болуына байланысты оның оқуы тоқтап қалды.
 
1867 жазында Ескендір Белл әкесіне  ғылыми және педагогикалық сабақтарына көмектесу үшін Лондонға көшті. Онда ол Оксфордтың ағылшын сөздігінің (Oxford English Dictionary) болашақ авторы Мюррей мырзамен (Муррей) кездесті.
53-жол:
1868 жылы Ескендір Белл оқуға түсу емтихандарын тапсырып, Лондон университетіне қабылданды. Дәл осы жылы ол алғаш рет саңырау балаларды оқытып сурдопедагог атанды. Мелвиллге Оңтүстік Кенсингтондағы (South Kensington) саңырау балаларға арналған жеке мектепке оның "Көрнекі сөйлеу" жүйесін қолдануға Сьюзан Халл (Susanna E. Hull) ұсынысын білдірді. Мелвилл осы тапсырманы орындау үшін Ескендірды сонда жіберді, ақырында сурдопедагогика оның өміріндегі басты істің біріне айналды.
 
1870 жылы Ескендірдың ағасы Мелвилл туберкулезден ауырып қайтыс болады. ЕскендірдыңЕскендірдің даде денсаулығы нашарлай бастайды. Осы жағдайды көріп әкесі Мелвилл кіші ұлын жоғалтып алудан қорықты, сондықтан ол барлығын тастап баласымен бірге Канадаға көшті.
 
=== АҚШ-тағы оқытушылық мансабы ===
60-жол:
Беллдің жанұясы Онтарио, Брэнтфордқа аялдады. Ол жерде шешендік өнер мұғаліміне қатысты бос жұмыс орыны болмады, сондықтан Мелвилл мен Ескендір ұзақ уақытқа жұмыссыз қалды. Ескендір үйден бірнеше миль қашықтықтан тыс үндістердің әртүрлі тайпаларын тапты (Mohawk, Tuscarora, Oneida, Onondaga, Cayuga and Seneca). Осы тайпалардың үндістері Ескендір Беллдің сөздік және дыбыстық қорын байытып, оның зерттеу ісіне кең мәлімет берді. Ескендір Беллдің жеке өмірбаяншысы Шарлотта Грей Могавк тайпасының басшысы Беллді соғыс биіне үйреткені жайлы да айтқан. Осы биді Ескендір Белл өз жеңіске жеткен сәттерінде билеген деседі, ал айналасындағылар таң қалған көрінеді.
 
Мелвилл Белл өзіне және баласы ЕскендірғаЕскендірге сүйіктіайналысатын істерінжұмыс табуға талпынды, бірақ бұл оңай емес еді. Аймақтағы барлық оқу орындарына өтініш жазды, бір күні 1871 жылдың наурызында Бостон мектебінен саңырауларға арналған мұғалім жұмыс орны бар екендігі туралы жауап келді. <ref>''Bruce, Robert V.'' Alexander Graham Bell and the Conquest of Solitude. — Boston Toronto: Little, Brown and Company, 1973. — С. 74. — 564 с. — <nowiki>ISBN 0-316-11251-8</nowiki>.</ref>
[[Сурет:Alexander_Graham_Bell_and_his_Scott_Circle_School.jpg|нобай|510x510 нүкте|Саңыраулар мектебінің оқушылары мен мұғалімдері (1883, Вашингтон, Колумбия округі)]]
"''Көрнекі сөйлеу"'' жүйесі өз жемісін бере бастады, 1871 жылдың қарашасында бостон газеттері Ескендір Беллдің сурдопедагогикадағы табыстары жайлы жаза бастады. 1872 жылы ол Бостон Университетінің Шешендік Мектебінде "дыбыстық физиология мен қызыл тіл" профессоры атанды (professor of Vocal Physiology and Elocution, Oratory School), бұл 26 жастағы университет дипломы жоқ жас жігіт үшін үлкен дәреже еді. Оның табыстары Нортгэмптондағы Саңырауларға арналған Кларк мектебінің (Clarke School for the Deaf, Northampton, Massachusetts) президенті мистер Гардинер Хаббард (Gardiner Greene Hubbard) көзіне түсті.
 
"Көрнекі сөйлеу" жүйесі Массачусетс Медициналық Қоғамының (Massachusetts Medical Society) жиынында қошеметке ие болды, ал 1874 жылы Ескендір Белл өзі жеке 60 делегат жиналған "Көрнекі сөйлеу"-дің оқытушылар конвенциясын жасады.