Сіреспе: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Luckas-bot (талқылау | үлесі) ш r2.7.1) (Боттың үстегені: jv:Tétanus |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
'''Сіреспе''' ({{lang-la|Tetanus}}) — бұл малдың қиында немесе адамның дәретінде болатын микробтардың жарақат арқылы организмге түсуі салдарынан пайда болатын ауру. [[Микроб]] терең немесе лас жараларға түссе аса қауіпті.▼
▲ Caption = Muscular spasms in a patient suffering from tetanus. Painting by [[Sir Charles Bell]], 1809. |
▲'''Сіреспе''' ({{lang-la|Tetanus}}) — бұл малдың қиында немесе адамның дәретінде болатын микробтардың жарақат арқылы организмге түсуі салдарынан пайда болатын ауру. Микроб терең немесе лас жараларға түссе аса қауіпті.
''Мына жарақаттарда сіреспенің болуы мейлінше ықтимал:''
Line 21 ⟶ 8:
'''Сіреспенің жаңа туған нәрестеде болу себептері:'''
*Сіреспенің [[микроб|микробы]] сақтық шараларын жасамаған жағдайда нәрестенің [[организм|организміне]] ''кіндігі'' арқылы түседі. Егер кіндік денеден қашық кесіпсе, сіреспенің бопу қаупі басым болады.
Сіреспенің болу қаупі мына жағдайларда басым болады:
Line 29 ⟶ 16:
== Сіреспенің белгілері ==
*[[Инфекция]] түскен жара (кейде жара болмайды);
*Жұтынғанда қолайсыздық сезініп, қиналу,
*Жақ қатаяды, сонан соң мойынның және дененің басқа бөліктері қатая бастайды. Адамның қалыпты жүруі бұзылады
Line 35 ⟶ 22:
Күтпеген шуылдан немесе өткір жарықтан нақ осындай құрысу болады.
Жаңа туған нәрестеде сіреспенің алғашқы белгілері туғаннан кейін 3—10 күннен соң пайда болады. Бала қоймай жылай бастайды және еме алмайды. Көбіне кіндігіне [[инфекция]] түседі немесе ол лас болады. Бірнеше сағаттан немесе күннен кейін сіреспенің қалған белгілері көрінеді.
Сіреспенің алғашқы белгісі білінісімен-ақ емдеуді бастау өте маңызды. Сіреспе болуы мүмкін деген сезік болса, (егер бала үдайы жылай берсе немесе еме алмаса) төмендегідей анализ (тексеру) жасауға болады:
Line 49 ⟶ 36:
Сіреспе — бұл бірден өлтіріп жіберетін ауру емес. Алғашқы белгілері байқалысымен-ақ дәрігер шақыртыңыз. Дәрігер келгенше мыналарды жасаңыз:
*Науқастың денесіндегі жарақаттарға инфекция түскен-түспегенін тексеріп шығыңыз. Мұндай жара көбінесе іріңдеп тұрады. Жараны ашып, сабынмен және қайнатылған салқын сумен мұқият жуыңыз, жарадағы барлық кірді, іріңді, қабықтарды және т. б. жайлап алып тастап, перекисьпен тазалап жуыңыз;
*1 млн ед. [[пенициллин]] прокаинін бірден және әрбір 12 сағат сайын шанышыңыз. Жаңа туған балаға [[пенициллин]] кристалын шанышыңыз. Пенициллин болмаған жағдайда басқа [[антибиотик|антибиотикті]], мысалы [[тетрациклин|тетрациклинді]] пайдаланыңыз;
*Егер қолда болса, 5000 ед адам [[Иммуноглобулин|иммуноглобулинін]] немесе 40—50 мың ед сіреспеге қарсы [[антитоксин|антитоксинді]] шанышыңыз. Адам [[иммуноглобулин|иммуноглобулині]] [[аллергия|аллергиялық]] реакция тұрғысынан алғанда онша қауіпті емес, бірақ өте қымбат, оны табу қиын.
*Адам жұта алғанға дейін оған бөліп-бөліп жұтқызып, жиі-жиі нәрлі сұйық беріңіз.
*Дененің құрысуын болдырмау үшін [[фенобарбитал]] немесе [[диазепам]] шанышыңыз: ересектерге: алғашында 10-нан 20 мг дейін, қажеттігіне қарай дәрі мөлшерін бірте-бірте көбейту қажет.
Line 63 ⟶ 50:
*Егер жарақат өте үлкен, терең және лас болса дәрігер шақыртыңыз. Егер сіз осы кезге дейін сіреспеге қарсы еккізбеген болсаңыз пенициллин қабылдаңыз. Сондай-ақ сіреспеге қарсы [[антитоксин]] шаныштырудың мүмкіндігін ойластырыңыз.
*Жас сәбиде сіреспенің алдын алу үшін тазалықтың рөлі айрықша зор. Кіндікті кескен аспап стерилденген болуға тиіс, кіндікті қысқа етіп кесу қажет және кесілген жер таза әрі құрғақ болуға тиіс.
<ref> Стоматология терминдерінің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. – Алматы, Қазақстан, 1991. ISBN 5-615-00789-3</ref>
==Пайдаланған әдебиет==
*'''Вернер, Дэвид'''. Халыққа медициналық жәрдем көрсету жөніндегі (Анықтамалық). Қазақ тіліне аударғандар: Айымбетов М, Бермаханов А.—Алматы: "Демалыс", "Қазақстан", 1994— 506 бет. ISBN 5-615-01453-9 Осы кітаптың кез келген бөлігін коммерциялық емес мақсатта көшіруге және таратуға басып шығарушылар арнайы рұқсат берген. '''Сол үшін оларға көп-көп рақмет!'''▼
<references/>
{{stub:Медицина}}
{{wikify}}
▲*'''Вернер, Дэвид'''. Халыққа медициналық жәрдем көрсету жөніндегі (Анықтамалық). Қазақ тіліне аударғандар: Айымбетов М, Бермаханов А.—Алматы: "Демалыс", "Қазақстан", 1994— 506 бет.
[[Санат:Алғашқы көмек]]
| |||