Нанотехнология: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Нанотехнология''' ({{lang-gr|nanos}} – ергежейлі және технология) -— бұл көзге көрінбейтін аса ұсақ бөлшектерді ретке келтіре отырып, соның ерекшеліктерін алдын-ала белгілеп беру арқылы әлдебір құрылымды құрастыруға қажетті жекелеген [[атом]]дарды ыңғайластыра орналастыру.<ref>[[Қазақ энциклопедиясы]]</ref>

Нанотехнология – кеңістіктің нанометрлік аймағындағы жеке атомдарға, молекулаларға, молекулалық жүйелерге әсер ету арқылы жаңа физика-химиялық қасиеттері бар молекулалар, наноқұрылымдар, наноқұрылғылар мен материалдар алу мүмкіндіктерін зерттейтін қолданбалы ғылым. [[Нанометр]] дегеніміз бір [[метр]]дің [[миллиард]]тан бір бөлігі (1 ''нанометр''=10⁻⁹ метр). '''Нанотехнология''' осындай ауқымды өлшемдермен айналысады.

Аңыз-ертегілердегі аспанға ұшатын ағаш ат пен кілем, желаяқ етіктер, аста-төк дастарқан, қияндағыны көз алдыңа алып келетін қол айна секілділер шындыққа айналып, дәл қазір "көне дүниелер" санала бастады. '''Нанотехнология''' да өмірге осындай қиял мен әуестік нәтижесінде келген еді. [[1986]] жылы студент [[Эрик Дрекслер]] өзінің "[[Жасампаз машина]]" аталатын футуристік эссесінде тұңгыш рет [[молекулярлы технология]] атауын қолданады. Ол фантаст-жазушы [[Станислав Лем]]нің идеяларына өз қиял-болжамдарын қосақтай отырып, "Саналы тіршілік ортасының" жалпы бет-бейнесін жасап шығады. Осы болжамға сәйкес, XXI ғасырда [[наноробот]]тар әрбір заттың, әрбір адам ағзасының ішіне енгізіледі де, адамзат қоршаған әлеммен бірге тұтастай саналы компьютерге айналады. Мұндай идея Эссе Дрекслерден бұрынырақ пайда болған көрінеді. 1981 жылы [[ІВМ корпорациясы]]ның швейцариялық филиалындағы екі инженер, [[Герд Бинниг]] пен [[Гейнрих Рорер]] мәнерлеп туннельдеуші [[микроскоп]] ойлап тауыпты. Микроскоптың құрылымы аса қарапайым: шамалы қысымға қосылған аса жіңішке ине бір [[нанометр]] шамасындағы қашықтықта материалдың үстімен жылжып отырады.

Бұл ғылымның пайда болуын [[1959 жыл]]ы [[Нобель сыйлығы]]ның лауреаты, [[Америка Құрама Штаттары|АҚШ]] физигі Р.Фейнманның жеке атомдарды [[манипулятор]] көмегімен қозғалту мүмкіндіктері туралы жасаған баяндамасымен байланыстырады. '''Нанотехнология''' терминін қолданысқа алғаш рет 1974 жылы жапон физигі [[Норио Танигути]] енгізген. [[Макроскопиялық заңдылықтар]]ға сүйенетін басқа инженер ғылымдардан '''нанотехнологияның''' негізгі ерекшелігі, [[нанонысан]]дар үшін [[квант]]тық және молекулааралық өзара әсерлесуінің күшті болуына байланысты. '''Нанотехнология''' саласындағы зерттеулер қазірдің өзінде практикалық маңызы зор нәтижелер беруде.

[[Генетика]], [[медицина]], [[клондау]], [[микроағза]]лардағы [[бактерия]]ларға әсер ету және машина жасау, [[электроника]], т.б. өндірістерге арналған жаңа материалдар алу, техника мен өндірістің барлық түрлерін жаңа сапа деңгейіне көтеру мәселелерін '''нанотехнологияны''' дамыту арқылы ғана шешуге болады. Қазақстанда [[наноқұрылым]]дарды зерттеу ҚР білім және ғылым министрлігінің іргелі ғылыми-зерттеулер бағдарламасы бойынша 2003 жылдан жүргізіле бастады. '''Нанотехнологиялық''' зерттеулерде белгілі жетістіктерге жеткен ғылым ұжымдарды топтастырып, олардың жұмыстарын үйлестіру мақсатында [[Алматы|Алматы қаласы]] маңындағы [[Алатау|Алатау кентіндегі]] [[Ақпараттық технологиялар]] бағы аймағына кіретін [[физика-техника институты]] жанынан ұлттық [[нанотехнология зертханасы]] ұйымдастырылған. Мұндағы ғылыми-зерттеулер нақты жобалардан тұратын бағдарламалар бойынша жүргізіледі.

==Нанотехнологияны еліміздеҚазақстанда дамытудың алдыңғы шарттары==

Оқу орнына мемлекет тарапынан бөлінген қаражатқа жапондық [[JSM7500F микроскопы]] алынды. Бір айта кетерлігі, мұндай микроскоп Қазақстанда екеу ғана, оның екіншісі Республикалық [[ядролық физика ғылыми зерттеу институты]]нда. Бір жағынан мақтаныш болғанымен, бұл ретте аталған микроскоп бүгінгі таңда алдыңғы қатарлы деп те айтуға болмайды. Өйткені, жапондарда бұл жабдық ескірген болып есептеледі. Қазіргі уақытта дүние жүзінде 1600 ғылыми-техникалық компаниялар мен фирмалар, зертханалар мен орталықтар '''нанотехнологиялық''' зерттеулермен айналысуда. Оның 28 пайызы АҚШ-та, [[24|24 пайызы]] Жапонияда, 10 пайызы [[Ұлыбритания]]да, 9 пайызы [[Германия]]да, және 5 пайызы Австрияда екен. Франция, Италия, Қытай елдері 3 пайыздан, басқа мемлекеттер, соның ішінде Ресей барлығы 14 пайызды құрайды. Ал, Қазақстан сол он төрт пайыздың ішінде де жоқ. Осыдан-ақ елімізде бұл саланың дамуының мән-жағдайын білуге болады.<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы]]</ref><ref>Саяси түсіндірме сөздік. – Алматы, 2007. ISBN 9965-32-491-3</ref>

== Дереккөздер ==