Шаянтәрізділер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Түрлерін жаздым
Тег: Reverted
ш Ташметов шахрух (т) өңдемелерінен Орел Карл соңғы нұсқасына қайтарды
Тег: Rollback
63-жол:
'''Шаянтәрізділер''' ({{lang-la|Crustacea}}) — [[буынаяқтылар]]дың бір класы. Зерттеушілердің бір тобы шаянтәрізділер трилобиттерден, екіншілері буылтық құрттардан шыққан деген болжам жасайды. Бұлардың қазба қалдықтары кембрийден белгілі. Жер шарында кең тараған, негізінен тұщы су қоймаларында, теңіздерде кездеседі. 6 класс тармағы ([[желбезекаяқты шаянтәрізділер|желбезекаяқтылар]], [[цефалокаридалар]], [[бақалшақты шаянтәрізділер]], [[жоғары сатыдағы шаянтәрізділер]], [[максиллоподалар]] және [[ремпедиялар]]), 30 мыңнан астам түрі белгілі. Олардың арасында бентосты, планктонды, паразитті және құрлықта тіршілік ететін түрлері бар. Құрлықта тіршілік ететін шаянтәрізділер ылғалды жерлерде, дымқыл ортада мекендейді және желбезекпен тыныс алады, осы белгілері олардың суда тіршілік ететін түрлерден шыққанын дәлелдейді. Шаянтәрізділер Жер шарында кең тараған Тұщы су қоймаларында, теңіздерде, барлық мұхиттарда кездеседі. 30 мыңнан астам түрі бар. Құрлықта тіршілік ететін шаяндар ""құршаян"" деп аталады . Олар ылғалды, дымқыл жерде мекен етеді.
[[Бұршақ таңқышаян]] - таңқышаяндардың ең майдасы. Ең ірісі - [[жапон таңқышаяны]]. Оның аяқтарымен қосқанда көлемі екі метрге жетеді.
 
==Патша шаяндары==
Африкада кездесетін патша шаяны – шаяндардың ең үлкен түрлерінің бірі. Олардың ұзындықтары 20 см-ге дейін жетеді. Бұл шаян аса улы болмағандықтан, оны үй жағдайында да ұстайды.
 
==Аризона түкті шаяны ==
Аризона түкті шаяны – Америка құрама штаттары мен Мексиканың Сонора шөлдерінде кездеседі. Бұл – орташа өлшемді шаян, оның аталықтары 8 см-ден сәл ғана ұзын болады. Әдетте, бұлар жартастарда,
ағаш діңдері мен ағаш қабықтарында жиі кездеседі, сонымен қатар, үй шаяны ретінде де өсіріледі.
 
==Ағаш шаяны ==
Ағаш шаяны немесе орман шаяны – оңтүстік-шығыс Австралияда кездесетін қоңыр түсті шаян. Әдетте, олар орман түбіндегі жапырақ қабатының астында немесе ағаш діңдерінде кездеседі. Сонымен қатар, ағаш шаяндары қала маңдарындағы бақшаларды да мекендейді.
 
==Алып шөл шаяны==
Алып шөл шаяны – Солтүстік Американың Сонора және Мохаве шөлдерінде кездесетін үлкен түкті шаяндар. Оның ұзындығы 15 см-ге дейін жетеді. Бұл шаян ыстық және құрғақ жерлерге бейімделген. Олар күндіз індерде тығылып, түнде жемтігін аулау үшін шығады.
<ref>https://tilalemi.kz/books/7371.pdf </ref>
 
== Құрылыс және классификация ==