Көнерген сөздер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

{{Қорық аймақ | name =КӨНЕРГЕН СӨЗДЕР | image =Сурак.jpg|200px| caption =| location = [[Қазақстан]]| area = | established =| governing_body = | world_heritage_site =| website =}}‎ '''Көнерген сөздер ''' – күнделікті қарым-қатынаста жиі қолданылмайтын, бірақ тілдің [[сөздік қор| сөздік қорында]] сақталған, көпшілікке түсінікті сөздер. К.Көнерген с.сөздер көнелену дәрежесі мен себебі және қолданылу сипатына қарай өзіндік [[лексика]] жүйесін құрайды. Көнеру дәрежесі бойынша: <br>а) мағынасы түсініксіз сөздер (байыз – байыз табу, [[кежеге ]]– кежегесін кейін тарту);<br> ә) мағынасы түсінікті, бірақ сирек қолданылатын сөздер ([[бәйбіше]], қатын, мыстан, [[алдаспан]]) болып бөлінеді. К.Көнерген с.сөздер көнеру сипаты мен тілдегі қолданылу ерекшеліктеріне қарай екіге бөлінеді: [[тарихи сөздер]] мен [[архаизм| архаизмдер]]. Тарихи сөздердің көнеруі лауазымдық атаулардың, қоғамдық құбылылыстардың жойылуымен, сондай-ақ, әскери қару-жарақ, өндірістік құрал-жабдықтардың қолданыстан шығып қалуымен байланысты ([[болыс]], [[сұлтан]], [[барымта]], [[ақ берен]], [[айбалта]]). Архаизмдер халықтың күн көріс тіршілігіне, салт-сана тұрмысына, әдет-ғұрпы, дүниетанымына қарай әр дәуірде өзгеріп, басқа сөздермен ауысып, ескіріп, пайдаланудан біржола шығып қалған сөздер ([[жаушы]], [[дағара]], [[ергенек]], [[саптыаяқ]], [[түмен]], [[асадал]], [[дүрия]], [[патсайы]], т.б.). Әйтсе де, қайсібір К.көнерген с.сөздер жаңа мағына алып, сөздік құрамдағы белсенді сөздерге қосылуы мүмкін. Мыс.Мысалы, [[жасақ ]]– жасақшы, [[төре ]]– төреші тәрізді сөздер қосымша жалғану арқылы қайтадан күнделікті қолданысқа ие болды. К.Көнерген с.сөздер тарихи өзгеріп отыратын лексика-семантик.семантикалық құбылыс. Әдеб.:<ref> Қазақ тілінің грамматикасы, А., 1967; Қалиұлы Ғ., Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен фразеологиясы, А., 1997 (телавтор). </ref><ref>[[Санат:К]] [[Санат:Қазақ ұлттық энциклопедиясы]]</ref>