Асқар Серқұлұлы Жұмаділдаев: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
ш Ғылыми мақалалары
ш Yermahanova.Aknur (т) өңдемелерінен Kasymov соңғы нұсқасына қайтарды
Тег: Rollback
39-жол:
=== Еңбек жолы ===
1980 – 90 жылдары Математика және механика институтында (қазіргі Математика институты) кіші, аға, жетекші ғылым қызметкер болды. 1990 жылдан сол институтта алгебра лабораториясының меңгерушісі. Жұмаділдаевтің негізгі ғылым-зерттеу еңбектері Ли алгебрасының когомология теориясына арналған. Ол оң сипаттамалы Ли алгебрасының когомологиялары мен деформацияларын және олардың қолдануын зерттеген. Векторлық өріс алгебрасының бөлшектенбейтін кеңеюін есептеген. Ассоциативті емес алгебраның тепе-теңдіктерін тапты. Ол – 12-сайланған [[Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі|Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің]], Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің депутаты болды.<ref>«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «[[Қазақ энциклопедиясы|Қазақ энциклопедиясы»]] Бас редакциясы, 1998 жыл. ISBN 5-89800-123-9</ref>
 
'''<big>Ғылыми мақалалары:</big>'''
 
Алгебраға ұмытылмас өрнек салған физика-математика ғылымдарының докто­ры, профессор, Қазақстанның Ұлттық Ғы­лым академиясының академигі – Асқар Жұмаділдаев.Ол– нағыз шабытты, бабына келген шағында тұрған ғалым. Әл­ем­дік деңгейде мойындалған математик, қо­ғам қайраткері.Асқар 80-ге жуық ғылыми мақалалардың авторы. Оның мақалалары көптеген шетел­дер­дің, Ресейдің негізгі математикалық жур­налдарында жарияланып, ағылшын тіліне аударылған. Осы аталған бағыттарда ол терең де тамаша нәтижелерге қол жеткізді:
 
-Формалды векторлық өрісті Ли алге­бра­ларының ішінде қарапайым емес бас өріс­тері болатын алгебралар нақтыланды. Кар­тандық типтес Ли алгебраларының екінші когомолиясы есептелінді;
 
-Кососимметриялық мультисызықтық ассоциативті емес көпмүшеліктер кеңістігінің сипаттамасы, 0-Алиа және 1-Алиа алгебра­ларының құрылыстары жасалды. Екі жақты Алиа алгебраларының зерттеулері Ли алгебраларының коммутативтік коциклдерін зерттеуге байланысты екендігі жүйеленді.
 
-Дәрежелері 4 және 5-ке тең кососимметриялық тепетеңдіктермен анықталатын алгебралардың құрылымдары бір жүйеге кел­тірілді.Ли коммутатор жағ­дайында айқын емес тепе-теңдіктердің бесінші дәрежеден бастап пайда болатындығы және олардың екіге тең екендігі дәлелденді.Лейбниц когомолиялары үшін фактор құрылды. Лейбниц алгебраларының қара­пай­ымдылығы туралы ұғым енгізіліп, оның қасиеттері зерттелді.
 
Осы аталған зерттеулер – Асқардың ғы­лыми еңбектерінің шыңдалуының айқын айғағы.Оның ғылыми жұмысының әрбір бөлімі кезінде үлкен проблемалар туғызған мәселелердің шешімін табуға үлкен септігін тигізді. Мұның бәрі көрнекті ғалымның тынымсыз еңбегінің, шығармашылық шабыт нәтижелері деуіміз керек. Қазір Асқар ерен дарынымен, ұшан-теңіз қарымымен Қазақ­стан ғылымын әлемге танытып жүр. Ота­нымыздағы математиктер арасында ең өнімді жұмыс істеп, ең жоғары рейтингтің иесі болып жүрген де академик Асқар.Қазақ елінен Асқар көптеген шетел университеттеріне дәріс оқуға, ғылыми еңбек­тер жасауға алғаш шақырылғандардың бірі.Жүзден жүйрік шығып, шеттен бәйгесін алып жүрген Асқар бауырымыздың елден де лайықты үлесін алар мезгілі баяғыда жеткен деп есептейміз.Оның ма­тематиканың әр саласында жазған іргелі ғылыми мақалалары, оқулықтары ел ғылы­мы мен білімінің дамуына қосылған айтар­лықтай үлес болып табылады.
 
=== Ғылыми дәрежелері ===
Line 147 ⟶ 135:
 
== Дереккөздер ==
{{дереккөздер}}
{{дереккөздер}}3.https://kopilkaurokov.ru/matematika/prochee/k_azak_standag_y_matiematika_g_alymdarynyn_zhietistighi_tak_yrybyndag_y_g_ylymi_<nowiki/>{{уики}}
 
{{уики}}
 
[[Санат:Қазақстан математиктері]]