Александр Невский: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

|issues=

}}

'''Александр Невский''', [[князь]] Александр (шамамен 1220 – 14.11.1263 жылдары) – саяси қайраткер, [[қолбасшы]], [[Новгород]] (1236 – 51 жылдары) пен [[Владимир|Владимирдің]] (1252 – 63 жылдары) ұлы князі. [[Владимир]] ұлы князі [[Ярослав Всеволодович|Ярослав Всеволодовичтің]] ұлы. Шешесі [[қыпшақ]] билеушісінің қызы. [[Алтын Орда]] билеушісі [[Бату]] хан [[орыс]] княздіктерін бағындырғаннан кейін [[Владимир|Владимирдің]] ұлы князі [[Ярослав]] өзінің бағынғанының белгісі ретінде ұлы Александрды аманатқа берген. [[Бату]] оны өз ордасында өкіл бала ретінде ұстады және үлкен ұлы [[Сартақ|Сартақпен]] анда қылды. Осы кезде [[Русь|Русьтің]] солтүстік - батыс жерлеріне [[швед|шведтер]] мен [[неміс|немістер]] қауіп төндірді. [[Новгород]] халқы [[Бату|Батудан]] көмек сұрады. [[Бату]] оларға көмекке Александр бастаған жасақты аттандырды. [[Швед]] әскерлері [[Ижора]] өзенің [[Нева]] өзеніне құятын жеріне келіп түскеннен кейін Александр жасағы ладогалықтармен бірігіп, [[швед|шведтерге]] тұтқиылдан шабуыл жасап, олардың саны басым әскерлерін талқандады. 1240 жылы өткен [[Нева]] шайқасы [[швед|шведтердің]] солтүстіктен шабуыл жасау қаупін жойды. Осы шайқас үшін князь Александр “Невский” деген атақ алды. Жеңіс Александр Невскийдің саяси ықпалын күшейтіп, мұнымен бір мезгілде оның [[Новгород]] боярларымен қарым - қатынасын шиеленістірді. Нәтижесінде Александр Невский [[Новгород|Новгородты]] тастап кетуге мәжбүр болды. [[Ливон]] рыцарьлары [[Русь|Руське]] баса - көктеп кіргеннен кейін [[новгород|новгородтықтар]] [[Бату]] ханға өз өкілдерін жіберіп, Александр Невскийді тағы да шақыртты. Александр Невский 1241 жылы көктемде қайтып оралып, тез арада әскер жасақтады. [[Орыс]] әскерлері [[Копорья]] мен [[Псков|Псковқа]] тіке шабуыл жасап, бұл қалаларды [[неміс|немістерден]] азат етті. 1242 жылы 5 сәуірде [[Чудь]] каласынде [[магистр]] басқарған орден әскерлерін тас - талқан етіп жеңді. Бұл шайқастағы жеңіс Александр Невскийді сол кездегі аса көрнекті қолбасшылардың қатарына қосты. [[Неміс]] рыцарьларының [[Русь|Руське]] шабуылы тоқтатылды. Александр Невский [[Русь|Русьтің]] солтүстік - батыс шекараларын нығайтуды жалғастырды. [[Норвегия|Норвегияға]] елшілік аттандырып, [[Русь]] пен [[Норвегия]] арасында бірінші рет бейбіт келісім жасалды (1251 жылы), [[Финляндия|Финляндиядағы]] [[шведт|шведтердің]] жаңа шабуылының бетін қайтарды (1256 жылы). Александр Невский өзін сақ әрі көреген саясаткер ретінде көрсетті. Ол папа куриясының [[Алтын Орда|Алтын Ордаға]] қарсы жорық жасау әрекетіне қарсы шықты. Александр Невский [[Алтын Орда|Алтын Ордаға]] бағыну арқылы [[Русь|Русьтің]] солтүстік - батыс шекарасын қорғап қалды. Бірақ осы саясаты үшін басқа орыс княздары мен боярлары тарапынан үлкен қарсылыққа ұшырады және 2 рет [[Новгород|Новгородтан]] қуылды. [[Алтын Орда|Алтын Ордадан]] қайтып келе жатқанда [[Городец]] деген жерде қайтыс болды. [[Петр І|Петр І-нің]] бұйрығы бойынша Александр Невскийдің мәйіті [[Петербург|Петербургке]] әкелінді. 1725 жылы 21 мамырда Александр Невский ордені тағайындалды. 1942 жылы 29 шілдеде мұндай әскери орденді кеңес өкіметі де белгіледі.

<ref> Ќазаќ энциклопедиясы, 10 том </ref>