Өзен атырауы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Жаңа бетте: Атырау — ірі өзендердің көлге немесе теңізге құяр жерінде өзен шөгінділерінен пайда болатын, та... |
Bauka91 91 (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
==Жалпы мағлұмат==
Атырау — ірі өзендердің көлге немесе теңізге құяр жерінде өзен шөгінділерінен пайда болатын, тарамдар мен тармақтарға тілімденген ойпат. Ол өзен ағыны, теңіз толқуы, желқума-желбөгет ағысы, судың толығуы мен қайтуы, т.б. құбылыстардың өзара күрделі әрекеттесуінің нәтижесінде қалыптасады. Атыраудың беті негізінен тегіс, ортасы дөңестеу болып келеді. Оның өсу жылдамдығы әр өзенде әр түрлі болады және жылына бірнеше метрден жүздеген метрге жетеді. Атырау пішіні үш бұрышты (Ніл, Іле өзендері), қалақ (Миссисипи өзені), доға (Лена өзені), құстұмсық (Тибра өзені) болады, кейде бөлініп (Камчатка өзені) не ілгері (Еділ, Жайық өзендері) шығып тұрады. Амазона, Ганга өзендерінің атырауы 100000 км2, Еділ өзенінде13000 км2, Іленің Атырауы 5,0 мың км2-ге жетеді.
==Қосымша==
'''Атырау''' - өзеннің сағасындағы, негізінен, өзен шөгінділерінен түзілген және оның тарамдары мен тармақтарының жүйесімен тілімденген ойпат. Ол өзен ағысының, теңіз толқуының және желкөтерме-желқума ағыстардың өзара орекеттерінің әсерінен пайда болады. Атыраудың тез ұлғайып қалыптасуына өзенмен ағып келген тасындылардың молдығы мен ірілігі, суқойма деңгейінің төмендеуі, [[өзен сағасы|өзен сағасының]], шығанақтың үшкір шетінде немесе [[лагунада]] (коршалған атырауда) болуы, сондай-ақ өзен құятын алаптың таяз болуы жақсы жағдай жасайды.
==Атыраулық жаға==
Атыраулық жаға - өзенмен ағып келіп, атыраудың сыртқы шетінде шөккен, борпылдақ қабаты тосқындардан түзілген, біршама тармақталған немесе тарамдалған аласа, жазық бетті жаға.
<ref> Қазақ тілі термиңдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: География және геодезия. — Алматы: "Мекгеп" баспасы, 2007. — 264 бет. ISBN 9965-36-367-6</ref>
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
[[Санат:География]]
[[Санат:Сөздік]]
[[Санат:География және геодезия]]
[[Санат:А]]
{{stub}}
{{wikify}}
| |||