Кристалдану: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
[[
[[Сурет:Snow crystallization in Akureyri 2005-02-26 19-03-37.jpeg|thumb|250px|Судың кристалдануы]]
'''Кристалдану''' – кристалдардың булардан, ерітінділерден, балқымалардан, қатты күйдегі (аморфты және басқа кристалдық күйдегі) заттардан, [[электролиз процесі]] кезінде электролиттерден (электрлік кристалдану), сондай-ақ [[химиялық реакция|химиялық реакциядан]] пайда болуы. '''Кристалдану''' үшін алғашқы (аналық) ортаның термодинамикалық тепе-теңдігі бұзылуы, яғни ерітіндінің немесе будың аса құрғауы, балқыманың асқын суынуы және т.б. жағдайлар орындалуы тиіс. Кристалдануға қажетті аса құрғау немесе аса суыну температураның, [[концентрация|концентрацияның]], қысымның, [[фазааралық электр потенциалы|фазааралық электр потенциалының]] тепе-теңдік мәндерінен ауытқуымен сипатталады.
'''Кристалдану''' – заттың аса суыған (құрғаған) аналық ортасынан еркін энергиясы төмен кристалдық күйге фазалық ауысуы. Бұл ауысу кезінде артық жылу кристалданудың жасырын жылуы түрінде бөлінеді. Осы жылудың бір бөлігі механикалық жұмысқа айналып, өсетін кристалл үстіне қойылған жүкті көтеріп, ондаған кгс/см<sup>2</sup> қысымға шыдауы мүмкін. Жасырын жылудың бөлінуі балқыманы қыздырып, аса суынуды азайтады да, кристалдануды баяулатады. Нәтижесінде заттың қалыптасуы аяқталады немесе температурасы, қысымы және концентрациясы тепе-теңдік күйге көшеді. Аса суытылған орта кристалданбай, ұзақ уақыт орнықсыз күйде болуы мүмкін. Нашар суытылған булардан, ерітінділерден және балқымалардан пішіні көп жақты кристалдар алынады.''' Кристалдану процесі''' [[кристалл]] ұрықтарының түзілуі және әрбір ұрықтың әрі қарай өсуі деп аталатын екі кезеңнен тұрады. Кристалдану нәтижесінде минералдар пайда болады.
'''Кристалдану''' – [[металлургия|металлургияда]], шалаөткізгішті, оптикалық, пьезоэлектрлік, т.б. материалдарды алудың негізі. Ол [[химия|химияда]], [[тамақ өнеркәсібі|тамақ]], [[медицина өнеркәсібі|медицина өнеркәсіптерінде]], [[тыңайтқыш]], [[тұз]], [[қант]], т.б. өндіруде кеңінен пайдаланылады. <ref name=”source1”> “Балалар Энциклопедиясы”, V-том </ref>
'''Кристалдану сызаттары''' (Трещина кристаллизационная) — жік аумағында қыздыру, суыту жылдамдығының өзара алшақты болуынан жікте [[кристаллит|кристаллиттер]] аралығында сызаттану, тұтастығының бұзылуы орын алады.<ref> Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі:
| |||