|
'''Сенім''' - [[адам|адамның]] қоршаған ортаға және [[Ақиқат|ақиқатқа]] [[Көзқарас|көзқарасын]], [[Қарым-қатынас|қарым-қатынасын]] анықтайтын [[түсінік]], [[білім]], елес, идеялар.<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Педагогика / О 74 Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: "ЭКО" ҒӨФ. 2006. - 482 б. ISBN 9965-808-85-6</ref>
СЕНІМ (лат. verіtas, verus — ақиқат, шындық) — діндегі басты дүниетанымдық ұстаным және белгілі бір қағидаларды (догматтарды) қалтқысыз қабылдауға және соларға сай өмір сүруге бағыттайтын психологиялық нұсқама. Бұл қағидалардың қатарына: 1) Құдайдың барлығына және жалғыз екендігіне немесе дүниедегі барлық құбылыстардың және оқиғалардың түпкі себебі — Құдай екендігіне сену; 2) Құдайды жаратушы деп тану; 3) Құдайға берілу және Құдайға құл болып қызмет ету жөніндегі түсініктер жатады. С-ді тек діни ұғым аясында қарастырмай, кеңірек пайымдауға болады. Адам өмірде құдайдан басқа ата-анасына, ұстаздарына, көпті көрген ғұлама даналарға, саяси қайраткерлерге, ғыл. тұжырымдарға сенеді. С. сонымен бірге адамның дүниетанымдық ұстанымдарын анықтауға септігін тигізетін филос. ұғым болып табылады. Ғылым мен мәдениет, техника мен технология қарыштап дамыған біздің заманымызда да С. басты құндылықтардың бірінен саналады және адам болмысына ерекше ықпал ететін үш таған: сенім, үміт, махаббат аксиол. формуланы құрайды. И.Кант, Г.Достоевский, Л.Н. Толстой сияқты ойшылдар Еуропада рационализм өріс алған кезде пайда болған “ғылым дамыған сайын сенім адам санасынан ығыстырылып шығарылады, бара-бара жойылады” деген көзқарасты теріске шығарып, С. адамгершіліктің кепілі деп білді. С. білім мен зерденің антиподы емес, солармен қатар адам болмысын анықтайтын дүниеге көзқарастың құрамдас бөлігі. С. болмаса көзқарас та болмайды. Кант өзінің “Таза зердені сынау” деген басты еңбегінде адам санасынан С-ге орын қалдыру үшін таным өрісін тарылтпақ та болды. Гегельдің пікірінше, С. жай білім емес, нақты шүбәсіз білім. С-нің адам санасынан ығыстырылып шығарылмайтыны — адам дүниедегі құбылыстардың бәрін танып біле алмайды. Мыс., Құдайды, аруақты, пірді, қыдырды ғыл. дәлелмен танып, түсіну мүмкін емес. Орта ғасырларда Еуропада “сенемін, себебі ақылға сыймайды” формуласы тараған. Адамның “түбі ізгілік жеңеді”, “аққа Құдай жақ” деп Құдайға сеніп, үміттенуі — өмір сүрудің кепілі;
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
[[Санат:Сөздік]]
[[Санат:Педагогика]]
[[Санат:Терминология]]
[[Санат:С]]
{{stub}}
{{wikify}}
[[ru:Убеждение]]
|
