Ордовик кезеңі: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
[[File:FossilMtnUT.jpg|thumb|250px|]]
 
'''Ордовик, Ордовик жүйесікезеңі''' (''кезеңі'') (лат. '''''{{lang-la|Ordovіces'''''}}''Англиядағы Уэльс аралын мекендеген байырғы тайпалардың атынан шыққан'') – [[палеозой]] [[эратемасы]]ның төменнен санағанда екінші жүйесі; [[стратиграфия]] (''геохронология'') шкаласында [[кембрий]] мен [[силур]] арасындағы жыныстар жүйесі және олардың жаралуына сәйкес тарихи кезең. Палеозой эрасының ұзақтығы 67 млн. жылмен өлшенетін екінші геологиялық кезеңі. <ref>Мұнай және газ геологиясы терминдерінің орысша-қазақша түсіндірме сөздігі. Жалпы редакциясын басқарған Қазақстанға еңбегі сіңген мұнайшы — геологтар Т.Н. Жұмағалиев, Б.М. Куандықов, [[2000]]. — 328 бет.</ref>
 
 
==Жалпы мәліметтер==
Ұзақтығы ''44,6 млн. ж.''. Терминді алғаш ағылшын геологі [[Ч.Лапуорс]] ұсынған (''1879''). Жеке геологиялық жүйе ретінде ''Халықаралық геологиялық конгрестің 21-сессиясында'' бекітілді (''1960''). Ордовик жүйесі '''''төменгі''''', '''''ортаңғы''''' және '''''жоғарғы''''' үш бөлімнен тұрады. Оның әрқайсысы бірнеше [[жікқабат]] (''ярус'') пен белдемдерге бөлінеді. Қазақстанда Ордовиктің шөгінді түзілімдері жөнінде алғашқы нақты мағлұматтар ''19 ғасырдың екінші'' жартысында [[Баянауыл ауданында]] (''А.К. Мейстер'') және [[Шу-Іле тауларында]] (''Г.Д. Романов'') органик. қалдықтардың (''триболиттердің'') табылуына байланысты алынды. Ордовик түзілімдері [[Н.Г. Кассин, Г.И Водорезов, Г.Ц. Медоев, Е.Д. Шлыгин, Н.Г. Марков,]] т.б. ғалымдардың зерттеулерінің арқасында Қазақстанның басқа да өңірлерінен табылып, жүйелі зерттеулер 2-дүниежүзілік соғыстан кейін басталды. [[Б.М. Келлердің]] басшылығымен Оңтүстік Қазақстанда Ордовиктің бірінші [[биостратиграфиялық]] сұлбасы жасалды. Бұл сұлба Қазақстандағы Ордовик түзілімдерінің негізі болды. Осы бағытта Солтүстік Қазақстанда (''М.Н. Королева және ММУ қызметкерлері Н.П. Четвериков, т.б.''), ''Орталық және Шығыс Қазақстанда'' (''О.П. Ковалев, Л.Е. Попов,'' т.б.) көп жұмыстар атқарылды. [[І.Сәтбаев атындағы ГҒИ-дың]] ғалымдары (''И.Ф. Никитин, М.К. Аполлонов, Д.Т. Цай, т.б''.) Қазақстанның және [[Солтүстік Тянь-Шаньның]] алғашқы құрылымдық-фациальды аудандастыруын, [[палеогеография]], [[палеотектоника]] негіздерін және осы аймақтың стратиграфиялық жүйесін жасады.