17:41, 2011 ж. маусымның 19 кезіндегі нұсқа өңдеу Almat IS106R (талқылау \| үлесі) 215 edits Жаңа бетте: Сөз таптары – сөздердің лексика-грамматикалық белгілері мен сипаттарын топтап көрсететін грам...		13:07, 2011 ж. шілденің 24 кезіндегі нұсқа өңдеу жоққа шығару BekaIITU (талқылау \| үлесі) 3227 edits Өңдеу түйіні жоқ Жаңарақ өңдеме →
1-жол: '''Сөз таптары''' {{lang-ru\|части речи}} — өздеріне тән [[лексика]]-[[семантика\|семантикалық]], [[морфология\|морфологиялық]] және [[синтаксис\|синтаксистік]] ортақ белгілердін негізінде қалыптасқан категориялары бар сөз топтары. '''Сөз таптары''' үш түрлі белгісімен сипатталады: Сөз таптары – сөздердің лексика-грамматикалық белгілері мен сипаттарын топтап көрсететін грамматикалық категория. Грамматика ғылымы сөздердің сыр-сипатын зерттеу үшін, оларды (сөздерді) белгілі бір ұстанымдарға сүйене отырып саралап, морфологиялыұ топтарға бөледі. Осылайша топтау нәтижесінде грамматикада сөз таптары қалыптасты. Сөздерді морфологиялық жағынан топтастыру үшін лексика-грамматикалыұ принцип негізге алынады. Бұл принцип бойынша әр сөздің лексикалық мағынасы ескерілмей, олардың грамматикалық семантикасы қарастырылады, сондай-ақ әр сөздің жеке тұлғасы емес, бірыңғай тобына ортақ морфологиялық формалары (жалғаулар, жұрнақтар, т.б.), синтаксистік қызметтері зерттеледі. Қазақ тіліндегі сөздер осы үш түрлі сипатына орай 9 топқа жіктеледі: зат есім, сын есім, сан есім, есімдік, етістік, үстеу, еліктеу сөз, шылау, одағай сөздер. Жеке сөз таптары іштей бірнеше түрлерге бөлінеді. Сөз таптарын лексика-семантикалық, грамматикалық ұқсастықтарына қарай атауыш сөздер, көмекші сөздер, одағай сөздер деп те бөледі. * а) Белгілі топка жататын сөздердің семантикалық жағынан бірыңғайластығы (мысалы, зат есімге заттық атаулар, етістікке қимылдық атаулар жатады); Әдеб.: [[Ысқақов]] А., [[Қазіргі қазақ тілі]]. [[Морфология]], А., [[1974]]; [[Жұбанов]] Қ., [[Қазақ тілі жөніндегі зерттеулер]], А., [[1999]]. * ә) Сөз түрлендіруші грамматикалық категорияларының ортақтығы; * б) Синтаксистік қызметінің ұқсастығы. Бірақ бұл үш белгі сөз таптарының бәрінен бірдей табыла бермейді. Мысалы, зат есім, етістіктен үш белгінің үшеуі де табылады, ал одағайға екінші (морфологиялық) белгі тән емес. Сөз таптарының саны тілдерде бірдей емес. Мысалы, қазіргі орыс тілі грамматикасында 10 сөзтабы, ал қазақ тілінде 9 сөзтабы көрсетіліп жүр: # Зат есім, # Сын есім # Сан есім # Есімдік # Етістік # Үстеу # Еліктеу сөздер # Шылау # Одағай Еліктеу сөздер қазақ тілінде бөлек сөз табы болса, орыс тілінде одағайлардың құрамына кіреді. Қазақ тілінде предлог жоқ, союз, частицы орыс тілінде бөлек сөз таптары, ал қазақ тілінде олар шылау сөзтабына біріктіріледі. ~~<ref> Қазақ энциклопедиясы</ref>~~ '''Сөз таптары''' толык мағыналы сөздер (зат есім, сын есім, етістік, үстеу) және көмекші сөздер (шылау, демеулік, частицы, артикль т. б.) болып табылады. Типологиялық тұрғыда есімдік пен сан есімді жеке сөзтабы ретінде қарастыру күмәнді деп есептеледі. Олар синтаксистік функциясы мен мағынасы жағынан эр текті және басқа сөз таптарына қатысты болып келеді. Кейбір тілдерде баска сөз таптарының құрамында қаралады. Мысалы, үш, терт есептік сан есімдері — зат есім-сан есімдер, үшінші, төртінші реттік сан есімдері сын есім-сан есім түрінде қаралады. Есімдік пен сан есім дәстүр бойынша толық мағыналы сөз таптарына жатқызылып жүр. Сөздерді тапқа бөлу мәселесі өте көне дәуірлерден басталады (Аристотель, т. б. грек ғалымдары, үнді ғалымдары Панини, Яска т. б.). Тіл білімінде сөз таптарын жіктеу мәселесі күні бүгінге дейін талас тудырып келеді. Оған байланысты проблемалар аз емес. ~~=Пайдаланған сілтеме=~~ ~~<references/>~~ ~~{{stub}}~~ ~~{{wikify}}~~

Сөз таптары: Нұсқалар арасындағы айырмашылық