Атом ядросы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
{{Ядролық физика}}
[[Сурет:8,2 сурет.JPG|thumb|]]
'''Атом ядросы ''' — протондар мен нейтрондардан (нуклондардан) құралатын атомның ең ауыр, орталық бөлігі.<ref name=f1>[[Физика]]: Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 11 сыныбына арналған оқулық /С. Түяқбаев, Ш. Насохова, Б. Кронгарт, т.б. — [[Алматы]]: "Мектеп" баспасы. — 384 бет. ISBN 9965-36-055-3</ref>
== Атом ядросының заряды ==
9-жол:
<center><math>~q = Z \cdot e</math>.</center>
Сонымен, Менделеев кестесіндегі химиялық элементтің реттік нөмірі кез келген элемент атомының ядросындағы оң зарядтардың санымен анықталады. Сондықтан элементтің <math>~Z</math> реттік нөмірін ''зарядтық caн'' деп атайды.<ref name=f1/>
== Атом ядросының массасы ==
23-жол:
<center><math>~M = {qBR \over v}</math></center>
өнергі бойынша жоғары дәлдікпен анықтайды. Атом ядросының массасын <math>~M</math> әрпімен белгілеу қабылданған.<ref name=f1/>
== Ядролық физикадағы өлшем бірліктер ==
50-жол:
Көбінесе элементар бөлшектердің массаларын массаның атомдық бірлігімен қатар энергияның өлшем бірлігі <big>МэВ</big> немесе <big>ГэВ</big>-пен де өлшейді. Сондықтан массаның атомдық бірлігіне сәйкес болатын энергияның эквивалентін анықтайық. Масса мен энергияның өзара байланыста болатыны Эйнштейннің <math>~E_0 = m_0c^2</math> формуласынан белгілі.
Атомдағы электрондар массасы ядроның массасымен салыстырғанда өте аз, оны ескермеуге болады. Сондықтан массаның атомдық бірлігімен алынған және атом массасына ең жақын бүтін санды ''массалық сан'' деп атайды. Оны <math>~A</math> әрпімен белгілейді. Ол жоғары дәлдікті қажет етпейтін есептеулерде, әсіресе массалардың қатынасы кіретін өрнектерде ядро массасының шамасы ретінде қолданылады. Мысалы, гелий атомының массасы ''<big>M<sub>He</sub> = 4,0026 м.а.б.</big>'' болса, массалық саны ''<big>A = 4</big>'' болады.<ref name=f1/>
== Атом ядросының пішіні мен өлшемі ==
56-жол:
Көптеген эксперименттік зерттеулер атом ядросының пішіні сфера тәрізді болатынын көрсетті. Атом ядросының радиусын мына формула бойынша жуықтап анықтауға болады:
<center><math>~R = R_0A^{{1 \over 3}}</math></center>
мұндағы
<center><math>~p = {M \over V}</math></center>
шығады, мұндағы Мя = (тр + mj -А — ядроның массасы. Есептеулер жуықтап алғанда ядролық заттың орташа тығыздығы р ~ 2,7 • 1017 мЩ - екенін көрсетті. Заттың осындай тығыздығы ғарыштағы нейтрондық жұлдыздар-пульсарларға да тән көрінеді.▼
▲шығады, мұндағы
==Пайдаланылған әдебиет==
71-жол:
[[Санат:Физика]]
[[Санат:Ядролық физика]]
[[Санат:Атом]]
| |||