Асқабақ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
28-жол:
}}
'''Асқабақ''' — [[асқабақтар тұқымдасы|асқабақтар тұқымдасына]] жататын бір және көп жылдық [[шөптесін өсімдік|шөптесін өсімдіктер]]. Асқабақтың отаны Солтүстік және Оңтүстік [[Америка]]. Ол жерлерде Асқабақ б.з.б. 3 мың жыл бұрын егіле бастаған. Асқабақтың 20 түрі белгілі. Қазақстанда Асқабақтың кәдімгі Асқабақ (С. реро), [[мускат|мускатты]] (С. moschata) және ірі Асқабақ (С. maxіma) деген түрлері мен «[[Волгалық сұр-92]]», «[[Мозолеевская-10]]», «[[Қашғарлық-1644]]» сорттары өсіріледі. Кәдімгі Асқабақтың қатарына [[кәді]] мен [[патиссон]] жатады. Асқабақ сабағының ұзындығы 2 – 10 м, жұмыр, түкті, бұтақты, жайыла өседі. Жапырағы – ірі, ұзынша қалемшелі, бүйрек пішіндес. [[Гүл|Гүлі]] – қос жынысты, ірі, сарғыш түсті. Тарамдалған мұртшалары жанындағы өсімдіктерге оралады. Жемісі – жалған [[жидек]], ірі, пішіні – дөңгелек, сопақша, түсі әр түрлі болады. [[Шырын|Шырыны]] жұмсақ дәмді. Ірі жемісті Асқабақтың салмағы 40 – 50 кг-ға дейін тартады. Асқабақ жемісінің құрамында 15 – 18% құрғақ заттар, 8 – 10% [[сахароза]], [[аскорбин қышқылы]], [[каротин]], [[тиамин]], [[рибофлавин]], т.б. болады. Дәнінде 20 – 40% май бар. Асқабақтың асханалық сорттарын піскен, қуырылған күйінде тамаққа пайдаланады. Мал азықтық түрінен сүрлем дайындалады.<ref name=source1> [[Қазақ энциклопедиясы]] I том</ref><ref>Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9</ref>
== Асқабақ қүймағы ==
Асқабақтық қабығын аршын,
дәнін алып тастайды. Үккішпен үгін, оған сүт құяды
да, 15—20 минут бұқтырады. Содан соң суытыл,
ұн немесе кепкен аяның ұнтағын, [[жұмыртқа|жұмыртқаның]]
құмшекер қосып үзілген сары уызын қосады, аздап [[тұз]] салады. Сосын жақсылан арал астырып,
көпіршітілген белок қосады. Үн орнына стакан
толар-толмас [[Ұнтақ|ұнтақ]] жарма қосса да жетіп жатыр.
Құймақты жақсылан қыздырылған майға қуырады.
Дастарқанға дайын құймақпен бірге қаймақ және
қүмшекер қоса беріледі.
1.5 кг асқабаққа: 1 стакан [[сүт]], 1 стакан [[бидай]]
ұйы немесе кепкен нан ұнтағы, 1 ас қасық [[құмшекер]], 2 [[жұмыртқа]], 1 ас қасық сары май керек.
Тұзтаты мына қарай салынады.
== Қуырған асқабақ ==
Асқабақтың қабығын артып,
дәнін алады. Турап [[тұз|тұздайды]] (қажетіне қарай
бұрышталады). Ұнға аунатылып, сары майға қабығы
қызарып қабыршақтанғанша қуырады. Оны қаймақ
қосып жеген жақсы.
== Алма қосып піеірген асқабақ ==
Асқабақ пен алманы
ұсақтан тур айды да, араластырын, шала піскенше
(10—15 минут) бұқтыр ады. Оттан алып, аздап
суытады да, [[жұмыртқа|жұмыртқаның]] [[қант]] қосып үгілген
сары уызын, содан соң көпіршітілген [[белок]] қосады.
Сосын мұқият араластырылып сары май жарылып,
кепкен нан ұнтағы себілген формалы ыдысқа салып
пісіріледі.
500 г асқабаққа: 500 г [[алма]], 2 [[жұмыртқа]] керек.
Құмшекер татымына қарай салынады.
Асқабақ дәмін тағам үшін шикілей де, қуырыл
та пайдалануға болады.
Асқабақ өсіру жөнінде Бақша мақаласынан
қар аңыз.<ref>Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9</ref>
== Сілтемелер ==
* [[Аскөк]]
| |||