Ас қызылшасы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
Ас қызылшасы, көкөніс қызылша.
Еліміздің барлық жерінде өсіріледі. Ұзақ
сақталатын өнімді және дәмді сорт тары —
Бордо 137, Несравненная А—463, ал Грибовская плоская А—473, ал Египетская плоская және Пушкинская плоская К—12
сорттарының ерекшелігі ерте пісетіндігі.
Бірақ бұл [[сорт|сорттар]] ұзақ мерзімге сақтауға
келмейді және сапасы да төмен. Подзимняя
А—473 сорты солтүстік аудандарда қысқа
қарай және ерте көктемде егуге бейімделген.
Тағамға жас қызылшаның — жапырағын,
[[жеміс|жемісін]] және тамыр [[жеміс|жемісін]], ал піскен кезде— тек қана тамыр жемісін пайдаланады.
Қызылшаның құрамында [[қант]], [[белок]], [[органикалық қышқылдар]], [[клетчатка]], 37—41 мг
процент Р [[Витаминдер|витамині]], С [[Витаминдер|витамині]] (жапыр ақтарында 60 мг процент) және [[минералдық тұздар]] бар.
Қызылшаның жапырағы [[борщ]], [[свекольник]]
дайынд аранда, ал тамыр жемісі — [[борщ]],
[[винегрет]], [[гарнир]], [[басытқы]], [[икра]], [[салат]],
[[соус]] жасауға, көкөністі шала тұздауға және
келтіруге пайдаланыл ып жүр. Жинап алған
бойда пісірген қызылшаның емдік қасиеті бар.
Ол жасы ұлғайған, [[гипертония|гипертониямен]] және
бауыры ауыратын және іші қатқан адамдарға пайдалы.
Қызылша өте көп қайнатуды қажет етеді.
(2—3 сағат), оны тез пісіру үшін 1 сағат
қайнатыл оттан алып, суын төгеді де, 10
минут үстіне суық су ағызып қояды. Ал
[[салат]] немесе [[винегрет]] жасау үшін, оны
щеткамен тазартыл, суық сумен жуып, қабығымел қайнатады немесе тез пісіреді. Қайнақай кезде қызыл түсін жоймас үшін суға
құмшекер салуға болады (2 л суға 0,5 шай
қасық).
== Шикі қызылшата алма мен ақжелкен қосып жасаған салат ==
Қызылшаны жуып, тазалан, салқын сумен
шайып, көзі ірі үккішпен үгу керек. Жуылған алмайы
жіңішкелеп кеседі. [[Ақжелкен|Ақжелкеннің]] де тамырын әуелі
жуып алып, үккіштен өткізеді. [[Петрушка]] мен
[[кинза]] көгін майдалан турап, барлығын қаймақ
құйын араластырып, тұз, құмшекер және [[лимон]] шырынын қосу керек, (шырынның орнына суда
еріткен [[лимон]] қышқылын қосуға да болады). Дастарқанға қоярда [[петрушка]] және [[кинза|кинзамен]] әс емдеуге
болады.
100 г қызылшаға:
*100 г алма (қышқыл сортын)
*1 шай қасық үгітілген ақ желкен
*2 ас қасық қаймақ
*1 ас қасық майда туралған кинза мен петрушка
*қос ады
*ал тұз
*құмшекер
*лимон шырынын дәмі енгенше салады.
== Пісірілген немесе қуырылған қызылшадай әзірленген салат ==
Қызылшашы суға қайнатып немесе [[духовка|духовкада]] пісіріп, қабығын аршын, таспалан турап,
тұздай, [[бұрыштал]], өсімдік майып, сірке суын немесе [[лимон]] шырынын қосып, барлығын араластыру
қажет. Бетін аскөкпен немесе [[петрушка|петрушкамен]] әдемілеуге болады. Салат ет тағамдарымен бірге беріледі.
== Қызылшадан жасалған икра ==
Қызылшаны қайнатып
алын, қабығын аршын, ет тартқыштан өткізіп, құм
шекер, [[май]], [[лимон]] шырынын қосып араластырып
кастрюльге салады да, отқа қояды (5—10 минутқа).
Тек үнемі араластырып отыру қажет.
500 г шикі қызылшаға:
*2—3 ас қасық құмшекер
*2 ас қасық сары май
*0,5 лимон шырыны керек
*тұзды татымына қарай салады.
== Қызылша, пияз және сарымсақтан жасалған икра ==
Піскен қызылшашы аршын, ет тартқыштан өткізеді. [[Пияз|Пиязды]] қуырыл, қызылшамен араластырып,
тағы да ет тартқыштан өткізеді. [[Томат|Томатты]] аздап
қуырып, оған лимон шырынын, тұзға үлкен [[сарымсақ]],
құмшекер қосу қажет. Барлығын ар аластырып,
кастрюльге салып отқа қояды (5—10 минутқа).
Үнемі араластырғыш отыру керек.
500 г шикі қызылшаға: 2 [[пияз]], 2—3 ас қасық өсімдік
майы, 2 ас қасық [[томат]], 2—3 түйір [[сарымсақ]], 0,5
лимон шырын ы керек, құмшекер мен тұзды
дәмділігіне байланысты салады.
== Қаймаққа бұқтырылған қызылша ==
Қызылшаны жуып, пісіріп, тазартыл, төрт бұрыштан немесе кеспелеп
турайды да кастрюльге салады. Майдалан туралып,
шамалы қуырылған [[пияз]], [[қаймақ]] немесе [[қаймақ]]
соусын қосып, бетін жауып 20—25 минут бұқтыру
(жиі-жиі араластырып отырып) қажет. Сонан кейін
тұзбен құмшекер салады.
500 г шикі қызылшаға:
*1,5 ас қасық сары май
*1 пияз
*3 / 4 стакан қаймақ керек
*тұзды татымына қарай салады.
== Фаршталған қызылша ==
Қызыл шапы жуып алып,
қуырады, қабығын аршын, кесе іспеттес етіп ортасын
ою қажет. Оны күріш пен ет фаршына толтырып,
сарs май жағылған қаңылтыр табаға салып [[духовка|духовкаға]] 20 минут қояды. Содан кейін қызылшаға
қаймақ құйып, [[духовка|духовкаға]] тағы да бірнеше минутқа
қояды.
Фаршты дайындау :
*етті ет артқыштан өткіз еді немесе майдалан турап
*піскен күріш
*шамалан қуырған пияз
*тұз
*бұрыш қосу керек.
Ірілігі орташа 8 қызылшаға:
*200—250 г ет (біріңғай)
*1/4 стакан күріш
*1 пияз
*2 ас қасық сары май
*200—250 г қаймақ керек
*тұз және бұрыш ас дәм енгенше салынуға тиіс.
== Қызылша және грек жаңғағынан дайындалған салат ==
Қызылшашы пісіріп немесе [[духовка|духовкада]] қуырыл
алып, қабығsнан тазартыл, көзі ірі үккіштен өткізеді немесе майдалан турап, [[Сарымсақ|сарымсаққа]] тұз қосып
ұсақтан, жаңғақты майдалау қажет. Барлығын,
[[майонез|майонезбен]] араластырып, тұз, құмшекер қосу
керек. Сарымсақтың орнына [[Ақжелкен|ақжелкен]] қосуға болады.
200 г қызылшаға: 2 түйір сарымсақ немесе 1 ас
қасық дайын ақжелкен, 2 ас қасық майдалану
жаңғақ, 2 ас қасық [[майонез]], тұз, құмшекер —
керегінше.<ref>Шаңырақ : Үй-тұрмыстық энциклопедиясы. Алматы : Қаз.Сов.энцикл.Бас ред., 1990 ISBN 5-89800-008-9</ref>
==Пайдаланған әдебиет==
<references/>
[[Санат:Үй-тұрмысы]]
[[Санат:Шаңырақ]]
[[Санат:А]]
{{stub}}
{{wikify}}
| |||