Жапалақтәрізділер: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
{{Taxobox
|fossil_range = {{fossil range|Late Paleocene|Recent}}
|image = Northern_Spotted_Owl.USFWS-thumb.jpg
|image_caption = The rare [[Northern Spotted Owl]]<br />''Strix occidentalis caurina''
|regnum = [[Жануарлар]]
|phylum = [[Хордалылар]]
|classis = [[Құстар]]
|subclassis = [[Neornithes]]
|infraclassis = [[Neognathae]]
|superordo = [[Neoaves]]
|ordo = '''Strigiformes'''
|ordo_authority = [[Johann Georg Wagler|Wagler]], 1830
|subdivision_ranks = Families
|subdivision =
[[Strigidae]]<br />
[[Tytonidae]]<br />
[[Ogygoptyngidae]] ([[fossil]])<br />
[[Palaeoglaucidae]] ([[fossil]])<br />
[[Protostrigidae]] ([[fossil]])<br />
[[Sophiornithidae]] ([[fossil]])
|synonyms =
Strigidae <small>sensu Sibley & Ahlquist</small>
}}
'''Жапалақтәрізділер''' (''Strіdіformes'') — түнде тіршілік етуге бейімделген жыртқыш құстар отряды. Бұлар полярлық шеңберде тараған, тек солтүстік аймақта ұялайтын құстар.[['Жапалақ]] тәрізділердің төменгі [[эоцен]] дәуірінен бері тіршілік етіп келе жатқаны белгілі. 28 туысқа бірігетін 123 түрінің Қазақстанда 9 туысы, 12 түрі кездеседі, олардың 10-ы ұя салады. Кейбір түрлері тұрғылықты (мысалы, үкі, байғыз, кәдімгі жапалақ, орман байғызы, кезқұйрық жапалақ), қыстап қалатындары да бар (мысалы, ақ жапалақ, құлақты жапалақ), ал басқа бір түрлері жыл құсы (саз жапалағы, маубас жапалақ, қаршыға реңді жапалақ, қылаң жапалақ). [[Наурыз]] — [[мамыр]] айларында ұшып келіп, қыркүйек — қарашада жылы жаққа ұшып кетеді. Дене тұрқы 12 см-ден (кішкене байғыз) 84 см-ге дейін (сақалды жапалақ), мекиені қораздарынан ірі болады. Жапалақ тәрізділердің қауырсыны — сарғыш қоңыр, жұмсақ. Басы үлкен, тұмсығы имек, тырнағы өткір болады. Құс ойнағынан басқа уақытта шақырмайды, тек түнде ұшады. өясын ағаш діңіне, құз-жартасқа, жерге салады. ''Мамыр — маусымда'' ірілері 1 — 2-ден, ал майда құстары 10 — 12-ден жұмыртқа салып, оны мекиені 4 аптадай басады. Балапандары 30 күнде қанаттанады. Олар денесін ақ түк басқан, соқыр болып туады. Жапалақ тәрізділер жәндіктермен, кемірушілермен қоректенеді. Бұлардың жылдан-жылға санының азаюына байланысты 4 түрі Халықарарлық табиғат қорғау одағының және 1 түрі Қазақстанның “[[Қызыл кітабына]]” енгізілген.
<ref>Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Биология / Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын - Павлодар: «ЭКО» ҒӨФ. 2007. - 1028 б. ISBN9965-08-286-3</ref>
==Пайдаланылған әдебиет==
<references/>
{{stub}}
{{wikify}}
[[Санат:Жапалақтәрізділер]]
[[ang:Ūle]]
[[ar:بوميات]]
[[ay:Juku]]
[[az:Bayquşkimilər]]
[[bar:Aina]]
[[bat-smg:Pūtis]]
[[be:Совападобныя]]
[[bg:Совоподобни]]
[[bjn:Kukulai]]
[[bn:প্যাঁচা]]
[[br:Strigiformes]]
[[ca:Estrigiforme]]
[[cs:Sovy]]
[[cy:Tylluan]]
[[da:Ugle-ordenen]]
[[de:Eulen]]
[[el:Κουκουβάγια]]
[[en:Owl]]
[[eo:Strigoformaj birdoj]]
[[es:Strigiformes]]
[[et:Kakulised]]
[[eu:Hontz]]
[[fa:جغد]]
[[fi:Pöllölinnut]]
[[fo:Uglur]]
[[fr:Strigiformes]]
[[frr:Kadüülfögler]]
[[fy:Uleëftigen]]
[[gl:Estrixiformes]]
[[gn:Urukure'a]]
[[hak:Meu-thèu-tiâu]]
[[he:דורסי לילה]]
[[hr:Sovke]]
[[ht:Koukou]]
[[hu:Bagolyalakúak]]
[[id:Burung hantu]]
[[io:Strigo]]
[[is:Uglur]]
[[it:Strigiformes]]
[[ja:フクロウ目]]
[[jv:Darès]]
[[ko:올빼미목]]
[[ku:Kund]]
[[kv:Сюзь]]
[[lt:Pelėdiniai paukščiai]]
[[lv:Pūčveidīgie]]
[[ml:മൂങ്ങ]]
[[mr:घुबड]]
[[ms:Burung Hantu]]
[[mzn:پیت کله]]
[[ne:लाटोकोसेरो]]
[[nl:Uilen (vogels)]]
[[nn:Ugle]]
[[no:Ugler]]
[[nv:Néʼéshjaaʼ]]
[[pcd:Cawin]]
[[pl:Sowy]]
[[pnb:الو]]
[[ps:کونګ]]
[[pt:Strigiformes]]
[[qu:Ch'usiqa]]
[[ro:Strigiformes]]
[[ru:Совообразные]]
[[sah:Мэкчиргэтиҥилэр аймахтара]]
[[simple:Owl]]
[[sk:Sovotvaré]]
[[sl:Sove]]
[[so:Guumees]]
[[sr:Сова]]
[[su:Bueuk]]
[[sv:Ugglor]]
[[szl:Uojle]]
[[ta:ஆந்தை]]
[[te:గుడ్లగూబ]]
[[tg:Бум]]
[[th:นกเค้าแมว]]
[[tl:Kuwago]]
[[tr:Baykuş]]
[[uk:Совоподібні]]
[[vi:Bộ Cú]]
[[war:Bukaw]]
[[wo:Looy]]
[[yi:סאווע]]
[[yo:Òwìwí]]
[[zea:Ulen]]
[[zh:貓頭鷹]]
[[zh-yue:貓頭鷹]]
| |||