|
'''Александр Викторович Затаевич''' - — композитор, этнограф, музыка және қоғам қайраткері.
А.В. Затаевич бұрынғы Волхов, қазіргі Орлов[[Орёл облысындаоблысы]]нда [[1869 жылы]] ж. өмірге келген.
Ол алғашқы музыкалық білімін сол Орлов[[Орёл]] қаласындағы әскери гимназиядан алған. Біраз жыл бойы Варшава консерваториясы жанынан шығатын "«Варшава күнделігі"» аталатын газетте музыка рецензенті қызметін атқарып, орыс, батыс классиктерінің шығармаларын, сондай-ақ халық музыкасын насихаттаумен айналысқан.
Ол алғаш рет қазақтың халықтық музыкасы шығармаларымен 20-шы[[1920 жылдардыңжж.]] басында, Орынборда[[Орынбор]]да жүрген кезінен-ақ таныса бастайды. Сол кезеңнен бастап А. Затаевич өзінің болашақ қызметін аспаптық мұраларын тамаша үлгілерін жинау, оны насихаттаумен тығыз байланыстырады. Ол жатақханаларды, мектептерді, құрылыстарды, орта дәрежелі оқу орындарын, казармаларды аралайды, съезге, конференцияға, кеңестерге келген қазақтардан ән жазады. Базар, театр, концерт орындарының фойелерінде кездескендердің бәрінен де жазып алады. Бала жасынан кіршіксіз еститін құлағы жасы елуден асқанша көрмеген елдің музыкасын жаза баспай нотаға түсіруге мүмкіндік береді.
Бірақ, өмірін музыкаға бағыштаған А.В. Затаевич әнді қалада отырып тек кездейсоқ келгендерден жазып отыруды жөн көрмеді, елге шығады, Жайықтың бойын, Сыр, Ертіс өзендерін, Бөкей, Қарқаралы далаларын аралайды. Замандар бойы жабылып жатқан қазақтың ән қазынасын көтереді.
Қазақтың көл-көсір мұрасын жинақтауды өзіне парыз санаған жанның бірі. Ұлты басқа болса да, жер орта жасқа келгеніне қарамастан, 1920 жылы қиын-қысталаң кездерінде кездескен көлік атаулымен, болмаса, жаяу-жалпы аралап, халқымыздың ән-күйлерін музыка белгілерімен (нотамен) хатқа түсірген.
Сөйтіп, [[1920]] көктемінен бастап [[1923 жылдың]] ж. аяғына дейін, нағыз аш-жалаңаш жол қиындықтарына да қарамай, А. Затаевич қазақтың 1000 әнін жинап нотаға түсіреді.
Оның [[1925]] ж. жылы[[Мәскеу]]де Москвада "«Қазақ халқының 100 әні"», және [[1933]] ж. жылы "«Қазақтың 500 әнімен күйі"» атты этнографиялық жинақтары шықты.
А. Затаевич [[1936]] жылы Москва[[Мәскеу]] қаласында дүние салған. А.В. Затаевичтың жарқын бейнесі, оның қазақ халқының мәдениеті мен өнеріне сіңірген еңбегі, ірі тұлғасы ұлғайған үстіне ұлғая бермек, ұмытпақ емес.
[[Санат:Композиторлар]]
|
