Көп нүкте: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ
Өңдеу түйіні жоқ
1-жол:
{{Тыныс белгілері|…}}
'''Көп нүкте (...)''' - жазуда пайдалынатын [[Тыныс белгілері|тыныс белгілерінің]] бірі. Көп нүкте белгілі бір себептермен ойдың аяқталмайаяқтапмай қалғандығын немесе солайтылмақшы ойдыңпікірдің артолық жағындаайтылмағандығын айтылмайбілдіру қалғанүшін тағықойылатын біртыныс ойдыңбелгі. барКөп екендігін не болмаса,нүкте асығып-аптығып сөйлеугемағынаға байланысты айтылмақшықойылатын [[пікір|пікірдің]]белгі. толыпОл, айтылмағандығыннегізінен, білдірумынадай үшінжағдайларда қойылады.:
# Өлең немесе прозалық текстен кейбір сөз, я кейбір тармақ түсіп қапса: ''- Ім-м... сыртта тағы біреу бар ма? - Бар, ол Жағалбай ғой... Ақсақалдармен мақұл десіп тізімге кірген жігіттердің бірі...'' (X. Е.). ''Бірақ секіріп шығам деп... мертігеді, жатады'' ([[Абай]]).
 
# Алынған цитаттан сөз немесе сөйлем қалдырылған жағдайда: ''"Әуелі еңбек, ал онан соң және сонымен бірге... сөз ең басты екі стимул болды, - деп жазды Ф. Энгельс, - осы екі стимулдың әсерінен маймылдың миы... адам миына айналды"'' ([[Маркс|К. Маркс]], [[Энгельс|Ф. Энгельс]], Таңд. шығ., А., 1956).
== Қойылу жағдайлары ==
# Айтылмақшы ой желісі әр түрлі себептермен (бұлығыпбулығып сөйлеусөйлей алмау, ой бөлініп кету, сөйлеушінің сөзін аяқтатпай бөліп жіберу т. б.): үзіліп''Жоқ, ешкім де ұрған қалсажоқ, оданкейін соңайтам... көпAнa, нүктетөсек қойыладысалып берші, жатқызшы'' (М. Ә.).
'''Көп нүкте, негізінен, мынадай орындарда қойылады:'''
# Бір сөз бірнеше рет қайталанған жағдайда болмаса сөйлеуші сөйлеп келе жатып, сезінің арасында айтарлықтай кідіріс жасаса, оның ар жағында бірдеңенің айтылмай қалғандығы аңғарылып жатса, бірнеше рет қайталанған сөздер арасына немесе кідірістен соң қойылады: ''- He болды? - Мені қара басты!... Құлаттым... - Нені құлаттың? - Баланы...'' (Б. М.).
#[[Өлең]] немесе [[проза|прозалық]] мәтіннен кейбір сөз я кейбір тармақ түсіп қалса, сол жерге көп нүкте қойылады.
# Көп нүкте қойылмайтын сөйлем сұраулы не лепті болып келсе, әуелі сұрау, [[леп белгісі]] одан соң қатарынан екі нүкте қойылады.<ref>Оралбаева:'' Нұржамал,Сонау АблақовШоғанға Әбжаппар,машинаның Қазақбасы тілі,барғанда Алматы,не 1992бітіреді?...</ref><ref> Орысша-қазакша түсіндірмеАх, сөздік:найсап, Ғылымтанунайсап!. Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессорҚұтырған Е.ит Арын-неден Павлодар:тайынады!'' ҒӨФ(Ғ. «ЭКО», 2006М.).
#Алынған дәйексөзден сөз не сөйлем қалдырылған жағдайда сол жерге көп нүкте қойылады.
# Кісі сөйлеп келе жатып айтайын деген сөзі есіне түспей, ұмытып қалса, соны кенетген еске түсіргенде: ''- Балам, өткен жұмада біздің үйге... деген дәрігер келіп еді ғой, әкесінің аты... емес пе?'' (X. Е.).
#Айтылмақшы ой желісі әр түрлі себептермен (бұлығып сөйлеу алмау, ой бөлініп кету, сөйлеушінің сөзін аяқтатпай бөліп жіберу т. б.) үзіліп қалса, одан соң көп нүкте қойылады.
# Санамалап айтылып жататын кейбір пікірлердің барлығын айта бермей, олардың кейбіреуін айтып жатудың артық екендігін білдіру үшін: ''[[Қызылорда]] өңірінде арпа, күріш, тары... есіріледі'' (С. М.).
#Көп нүкте қойылмайтын сөйлем сұраулы не лепті болып келсе, әуелі сұрау, [[леп белгісі]] одан соң қатарынан екі нүкте қойылады.<ref>Оралбаева Нұржамал, Аблақов Әбжаппар, Қазақ тілі, Алматы, 1992.</ref><ref> Орысша-қазакша түсіндірме сөздік: Ғылымтану. Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын- Павлодар: ҒӨФ «ЭКО», 2006.
ISBN 9965-808-78-3</ref>
 
== Пайдаланған әдебиет==
<references/>
 
[[Санат:К]]
«https://kk.wikipedia.org/wiki/Көп_нүкте» бетінен алынған