Бармақ: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
1-жол:
Ең үлкен, бірінші саусақтың ''«бармақ»''
Сөздің алғашқы атауы заттың атқаратын қызметіне байланысты туған сияқты. [[Монғол тілі|Монғол тілінде]]: ''барь'' — ұста; ''барих'' — ұстау іспеттес мағыналарда айтылады. Қолдың саусақтарының, оның ішінде бірінші саусақтың атқаратын басты қызметі — белгілі бір затты ұстау. Монғол, түркі тобындағы тілдердің тегі бір, туыстығы бәрімізге аян. Туыс тілдер арасындағы сөз қатынасы жиі болып,
бір тұлғадағы сөздің түркі тілдерінің бірінде бір мағына, екіншісінде өзге мағына иемденіп отыруы аз ұшыраспайды. Сол сияқты монғол тіліндегі ''«ұста»'' етістігі [[қазақ тілі|қазақ тілінде]] саусақтардың бірінің атауына ие болуы да таңданарлық құбылыс дей алмаймыз. Монғол тіліндегі ''«бармақ»'' мағынасын беретін ''«эрхий»'', [[якут тілі|якут тіліндегі]] ''«эрбэх»'' тұлғаларының өздері де ұзақ уақыт ішінде дыбыстық өзгеріске ұшыраған ''«барь»'', ''«барих»'' сөздерінің туындысы демекпіз. Бұл пікірімізге монғол тіліндегі кейбір тұрақты тіркесте ''«эрхий»'' орнына ''«барих»'' тұлғасының, сирек болса да, кездесіп қалуы куә болғандай. ''«Барь»'' немесе ''«барих»'' тұлғаларының қазақ тілінде «бармақ» болып өзгеруін түсіндіру де артық сияқты (''бар + мақ => ұста + мақ'').<ref>Бес жүз бес сөз.—Алматы: Рауан, 1994. ISBN 5-625-қ2459-6</ref>
==Пайдаланған әдебиет==
| |||