Гидродинамика: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

'''Гидродинамика'''<ref>Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2 </ref>(гидро... және [[динамика]]) – [[гидроаэромеханика|гидроаэромеханиканың]] сығылмайтын сұйықтықтың қозғалысын және оның өзімен шекаралас орналасқан қатты денемен әсерлесуін зерттейтін бөлімі.

Гидродинамиканың негізгі тәсілдері дыбыс жылдамдығынан (шамамен [[330]] м/сx1200 [[км]]/сағ) жылдамдығы төмен газ қасиеттерін зерттеу үшін де пайдаланылады. Гидродинамикагидродинамика [[теория]] Гидродинамикагидродинамика және эксперименттік Гидродинамикагидродинамика болып екіге бөлінеді. Теор.Теориялық Гидродинамикадагидродинамикада сұйықтықтың жеке бөлшектері сұйық орналасқан тұтас ортаның материалдық нүктелері ретінде қарастырылады немесе сұйықтық алып жатқан кеңістіктегі жылдамдықтар өрісі зерттеледі. Гидродинамикагидродинамика тұрғысынан алғанда сұйықтықтың ең басты қасиеті – аққыштық пен тұтастық. Сұйықтықтың газ тәріздес ортадан негізгі айырмашылығы – оның сығылмайтындығы. Мұндай сұйықтықтар үшін үзіліссіздік теңдеуі мен Навье-Стокс теңдеуі қолданылады. Тұтқыр сұйықтық қозғалысы қарастырылғанда, ағыс сипаттамасы болып табылатын өлшемсіз шама – [[Рейнольдс саны]] қолданылады. Эксперименттік Гидродинамикагидродинамика тәсілдерінің қатарына сұйықтық қозғалысы мен оған шекаралас орналасқан қатты дене маңындағы ағысты кішірейтілген масштабта қайта жасап алуға негізделген модельдеу тәсілдері жатады. Гидродинамиканыңгидродинамиканың көптеген есептерін шешуге ұқсастық теориясы мен ұқсастық өлшеміне негізделген Гидродинамикалықгидродинамикалық тәжірибелер де қолданылады. Гидродинамикагидродинамика әдістері [[гидравлика]], [[гидрология]] және гидротех. есептерін шығаруды, гидротурбинаны, сорғыларды, құбырларды, т.б. есептеуді табысты шешуге мүмкіндік береді. Әр түрлі жағдайдағы (тұтқыр күштер, магниттік Гидродинамикалықгидродинамикалық күштер, т.б.) ламинарлық ағыс Гидродинамикасыгидродинамикасы (матем. модельдеу әдісімен) [[ҚазҰУ|ҚазҰУ-да]], ҚР Білім және ғылым министрілігінің Теория және қолданбалы математика институтында, [[Қазақ]] энергет. ғылыми-зерттеу [[институт]]ында, ал турбуленттік ағыс Г-сыгидродинамикасы жоғарыда аталған институттарда, сондай-ақ [[Алматы]] энергетика институтында, Қазақ архитектура-құрылыс академиясында (Б.Қ.Әлиаров, Б.П.Устименко, В.П.Кашкаров, Қ.Е.Жауғаштин, Ш.А.Ершин, З.Б.Сақыпов, т.б.) зерттелді. Арналық ағындар мен гидротех.гидротехникалық құрылыстар Гидродинамикасынагидродинамикасына байланысты зерттеулер Қазақ энергет. ғылыми-зерттеу институтында, Тараз су ш.шаруашылығы ғылыми-зерттеу институтында, ҚазҰУ-да, т.б. (Р.Ж.Жолаев, Ә.Ы.Арықова, Т.Х.Ахмедов, А.Ә.Тұрсынов, т.б.) жүргізілді. <ref>Қазақ“Қазақстан”: ЭнциклопедиясыҰлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9</ref>