Хроматографияның теориялық негіздері: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Content deleted Content added
Sergazyyev (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
Sergazyyev (талқылау | үлесі) Өңдеу түйіні жоқ |
||
15-жол:
мұндағы t<sub>R</sub> - құрамдас бөліктің ұсталу уақыты. Нақтылы жүйедегі Н тұрақты шама болғандықтан, х пен w бір мезгілде қолданылуы қажет, ендеше, бір хроматограммадағы бірнеше шоқтық үшін t<sub>R</sub> (немесе х) үлкен болған сайын w үлкен, шоқтық енді болады. Бөлу құбылысы дұрыс жүруі үшін w мен Н мәндерінің мейлінше аз болғаны дұрыс. Бұл саладағы көптеген зерттеушілер ВЭТТ-ті басқа қатынаспен де көрсетуге болады деген тұжырымға келді және оны Ван-Деемтер теңдеуі дейді:
<math>H = A + B/N + C_V</math> (15.10)
мұндағы A, В, С - нақтылы жүйеге арналған тұрақты шамалар, V - ағым тасымалдаушылардың түзу сызықты жылдамдығы, см/с.
Теңдеудегі А бағана бойымен қозғалған кезінде жылжымалы фазасындағы еріген заттың барлық молекулаларының бірдей жылжымайтынын көрсетеді, ол бағананы толтыратын бөлшектердің біртекті емес бөлшектерінің дәрежесіне тәуелді және мына қатынаспен анықталады:
<math>A = K_V (D_B + PdPv)</math> (15.11)
мұндағы D<sub>B</sub> - жылжымалы фазасындағы еріген заттың диффузия коэффициенті, d<sub>P</sub> - қатты бөлшектің орташа диаметрі, К мен Р - тасымалдаушының ретсіздігіне тәуелді тұрақтылық - Қозғалатын фазасындағы ағым жылдамдығы өскен сайын, В-ның үлесі төмендейді де, қатынаспен анықталады:
<math>B = 2\gamma (D_n - D_Hk^1) </math> (15.12)
мұндағы D<sub>n</sub> мен D<sub>H</sub> - қозғалатын және қозғалмайтын, тұрған фазалардағы еріген заттың диффузия коэффициенттері, <math>\gamma</math>-зат молекуласының эффекті жылжу жылдамдығының тасымалдаушы жылдамдығына қатынасы, К - сыйымдылық коэффициенті. В қосылғышы еріген заттың бойлық диффузиясымен байланысты, B/V шамасын ағым тасымалдаушыларының жылдамдығын арттыру немесе температураны жоғарылату арқылы азайтуға болады.
CV ағым-тасымалдаушыларының жылдамдығымен артады, әрі фазалар арасында тепе-теңдік орнаған кезде кешігу мен қатты бөлшектер арасындағы әр түрлі ұзындықтағы арақашықтардың себебімен қозғалыс фазасындағы көлденең диффузияға байланысты. Ондағы с шамасын мына қатынаспен өрнектейді:
<math>C= q(\frac{k}{(1+k)^2})(\frac{d_n^{2}}{D_H})+ \frac{wd_n}{D_n}</math>
| |||